Te ruim? Gerard Groot verklaarde dat Caïssa-5 vooral bestaat uit spelers die vorig jaar in Caïssa-6 speelden. Dus dat hun team veel te hoog was ingedeeld. Natuurlijk, onze gemiddelde ELO is bijna 200 punten hoger. Maar het was toch al heel laat op de avond dat het echt duidelijk werd dat we deze voor ons heel belangrijke wedstrijd gingen winnen. Het Hoornse team vocht dapper, en hield dat heel lang vol.

Het begon goed voor ze. Tuinstra (tot nu toe 0 uit 3) strafte een luchthartigheid van Marko (wit) af. Die stond bij de 14e zet nog uitstekend, kon op de 15e een pion winnen, maar was te slaperig om 3 zetten vooruit te rekenen. Of hij was bang voor een vergissing onderweg. Hier blijkt dan een wekenlang zorgvuldig opgebouwd gebrek aan zelfvertrouwen. Marko is dus 'uit vorm'.

  Ext5Marko1

Zwart's laatste zet (Ph5) was fout. Wit maakt grote vorderingen na 15. Pxe7+ Dxe7  16. Lxd6!  Pxg3 17. Lxe7 Te8  18. Lxc5. Wit verliest dan de pion op e4, maar heeft dan toch een pion gewonnen. Marko speelde 15. Dg4 . Jammer maar nog geen man overboord. Bij de 23e zet maakt in lastige stelling wit een verkeerde keuze en komt een beetje onder druk. Hoeft tegen een Tuinstra nog geen ramp te zijn.

Maar dan komt er zo'n typische Marco-zet. Althans de laatste weken. Zo rond 22.00 uur. Slaap?

  Ext5Marko2

Hij kijkt weer niet een zet verder dan zijn neus kort is.  27. c4 ??  En Tuinstra ziet het wel direct. Hij heeft natuurlijk wel zo'n krappe 40 jaar schaakervaring bij Caïssa. b5! en na 28. cxb5 axb5 moet het paard op a4 weg 29. Pb6 (het enige veld) en kan veld c3 niet meer gedekt worden. Nu dreigt Lc3 en bovendien raakt het verdwaalde paard op b6 in ernstige moeilijkheden. Dat ziet Marko nu wel (te laat) en probeert het met een noodsprong 28. Txe5 Maar met een eenvoudiger stelling, een kwaliteit voor en een wit paard op b6 in trouble lukt het Tuinstra  om te laten zien dat hij best wel een beetje kan schaken.   0-1

Marko uit vorm? In vredesnaam, gewoon door blijven schaken Marko. Het gaat vanzelf over.  Wij hebben er nog veel vertrouwen in!

Gelukkig hebben we er ook één die langzamerhand flink boven zichzelf uitstijgt. Gerrit.  Maakt niet uit of hij zwart of wit heeft. Hij doet me af en toe aan Lodewijk Prins denken. Streeft niet naar voordeel in de opening. Komt later wel, desnoods in het eindspel. Ooit vertelde Tabe Bas me dat hij tegen Lodewijk Prins altijd heel aardig mee kon. Maar dat die dan op vereenvoudiging en een eindspel aanstuurde, en dat dan altijd van hem won!

(Uit Wikipedia:     Lodewijk Prins (Amsterdam, 27 januari 1913 – 11 november 1999) was een Nederlandse schaker (grootmeester). Hij verzorgde jarenlang de schaakcolumn van Het Parool. Hij speelde soms een eigenaardige opening die alle schaaktheorie tartte. De openingszetten 1.e4 c5 2.Pf3 Da5 speelde hij zelfs op zware toernooien met afwisselend succes. Prins won in 1948 het Hoogovenstoernooi. In 1965, 52 jaar oud, werd hij schaakkampioen van Nederland. J. H. Donner reageerde hierop door te zeggen dat Prins geen paard van een loper kan onderscheiden, een verwijzing naar eerdere polemieken tussen hen over het loperpaar.)

En ook doet Gerrit me soms denken aan ene Carlsen, die daar zeer recentelijk wereldkampioen mee werd. Waarom Gerrit niet? Nou ja, een beetje te oud.

Een beetje simplistische opening. Licht nadeel. "Geeft niet. Als ik het maar snap."  Gerrit (zwart)  staat toch bij de 18e zet alweer gelijk. Er gebeurt niets. Afruilen maar weer. En zoals zo vaak al gauw een geweldige voorsprong in tijd. Bij de 30e zet denk je: Wat moet een mens hier nog mee? Dat wordt natuurlijk remise.

 Ext5Gerrit1

 Niks aan de hand. Nou ja een wit dubbelpionnetje op b3. Er gebeurt tien keer niks. Nou ja,  koningen centraliseren. Voorzichtig een pionnetje opspelen.

En als je dan bij de 49e zet geeuwend nog een keer gaat kijken …….

  Ext5Gerrit2.

staat wit compleet verloren. Hij verliest de pion op c4. Moet de torens ruilen. De zwarte koning staat veel beter. En voor wit  dreigt ook nog tempodwang.  Na 49. ……. Txc4 50. Txc4  Kxc4  51.   Kc2 kondigt  Houdini mat aan in in 16 zetten. Grappig, maar volslagen onbelangrijk natuurlijk.  Gerrit hoeft niet verder te denken dan aan promotie. 51 …. , c6   Eitje!  (….  Kd4  …..d5  Brrrrr )

Gerrit:  "Na 59 zetten konden de stukken weer in het doosje. Had nog ongeveer 33 minuten op de klok staan."    Hoe is het mogelijk!?!?

Ron:  "Van de andere partijen kreeg ik mee dat iedereen eigenlijk wel goed speelde behalve Marco, en dat Gerrit  weer eens ijzersterk een toreneindspel in winst wist om te buigen. Die is echt in topvorm nu. "

Bert was snel vanavond.  Gerard Groot, met tijdelijk een lagere ELO dan we van hem gewend zijn, ten gevolge van een intussen overwonnen dip, slaagde er niet in zijn vorige remise tegen Bert's Konings- Indisch te herhalen. Hij wilde doen wat er van wit tegen die opening verwacht wordt: aanvallen op de damevleugel.

 Ext5Bert1

Ik leerde al in de sixties dat je in deze stelling eerst 12. b3 moet spelen, en daarna 13. a3 gevolgd door eindelijk 14. b4. Gerard dacht dat dat sneller kon:  12. a3 om te ontdekken dat er na 12 … , a4! niets van het b4-plan terecht komt.  Stand ongeveer gelijk. Op de 19e zet denkt Gerard een prachtig veld te hebben voor zijn paard.

 Ext5Bert2

19. Pc6  Bert toont aan dat de kracht van dat paard op c6 maar schijn is. Het doet daar eigenlijk niks. Bert gaat geduldig en langdurig druk zetten via een open lijn op de witte koningsstelling. Op de 33e zet begint wit tekenen van stellings-erosie te vertonen. Maar het moet allemaal nog net een beetje kunnen.

  Ext5Bert3

Bij zet 34. bezwijkt wit dan toch echt. Blundertje. Misschien speelde zijn klok hier ook een rol. 34. gxh4  vergeet de dekking van f4 en dat vraagt om grote moeilijkheden. …..  Dxf4+  36. Kh1 Dxh4 37. Txg7 Dxh3 mat. Een rechtlijnige, geduldige overwinning van Bert.

Ron:  'Ik "baalde" wel dat ik Bert zag winnen, omdat ik dus toen ook wel moest winnen.' En het zou nog heel lang duren voor het zover was. OK. 2-1. Maar toch. Het is intussen 22.00 uur. En erg duidelijk is het nog niet. Het kan laat gaan worden vanavond.

Eddy dacht dat hij een veel zwakkere tegenstander zou treffen en vond dat hij zijn Blackmar-Diemer-gambiet maar weer eens van stal moest halen. Een slechte opening, maar wel leuk. Vooral tegen mindere tegenstanders. Geen zin in een lange avond zwoegen. Hopend op een snelle kortsluiting in de vijandelijke regio. Daar leek het wel op.

Eddy:  'Hij deed het m.i. niet erg gevaarlijke 3. …. e6. En een vreemd 5 …. h6. "Makkie" dacht ik. Ik speelde heel goed (volgens Houdini). Maar het resultaat viel toch tegen. Je staat nu eenmaal een pion achter. Ik deed niets fout. Rond zet 10  kon ik mijn gambietpion terugkrijgen, maar dat was het dan wel. Niks leuke ingewikkelde aanval. (Te veel stukken -noodgedwongen- geruild. Nee, helaas, hij was zo slecht nog niet.) Rond zet 20 raakte ik in problemen. Rond zet 25 vreesde ik te gaan verliezen. Ik begon ook al een beetje in tijdnood te raken. Zoals zo vaak gaat m'n tegenstander dan sneller spelen. Een foute taktiek. Ik win een pion. Rond de 28e zet begaat hij een onnauwkeurigheid. Ik won nog een pion.

  Ext5Eddy1

Op 28 …. Lf7 volgt  gewoon 29. Lxf5. Na Lxe6 komt 26. Lxe6 en wit wint de kwaliteit terug. Ik haalde de tijdcontrole. Hij bleef snel spelen. Ik bleef denken. Tsja ….  een toreneindspel. Ik houd daar niet van. Dus het bleef lastig. Maar ik deed het wel goed. Toen ik in de fatale fase nog vier minuten had, en hij nog 25 stond hij inmiddels in een pionneneindspel 4 pionnen achter. Dat had ik in vier minuten op mijn sloffen gered. Hij gaf op. Maar riant was het niet."

We waren intussen al drie uur verder, het is 23.15 uur, de stand 3-1 voor ons, maar echt zeker zijn we nog lang niet. "Jullie halen dat puntje nog wel" fluisterde Gerard Groot me toe. Maar we moesten niet gelijk spelen, we moesten WINNEN!! Weg uit de degradatiezone!

Ik probeerde het met het blote oog een beetje te begrijpen  (U weet: zonder computer zie ik niks meer.)  :Martin leek beter te staan. Een kwaliteitje voor. Maar ja …. Martin!  (Hoe later op de avond, hoe schoner vergissing.) Stefan stond wellicht gelijk maar wel iets actiever. Paul  leek een stuk te gaan winnen, maar daar leek zijn tegenstander absoluut niet aan te willen meewerken. Ging dat wel lukken? Zat Paul zijn grote voordeel hier te vergokken? Ron stond natuurlijk wel behoorlijk, gevaar liep hij niet, maar echt opschieten deed het daar ook niet.

Heel laat op de avond volgde de verrassende en bevrijdende ontknoping.

Stefan  (zwart) liet zien een onmisbare schaak-zzp-er te zijn. Met een Siciliaan met direct 4…. , e5 (Kalashnikov)  i.p.v. eerst Pf6 (Sveshnikov) verkreeg hij snel gelijk spel,

  Ext5Stefan1

 omdat wit de amateuristische fout  5. Pxc6 maakte. Na …….   bxc6 heeft zwart geen problemen meer in zijn centrum. (De beste zet is hier  5. Pb5  ( …..  d6  6. Pc3 (of c4) a6  7. Pa3 b5 8.Pd5)   Ook 5. Pb3 en 5. Pf3 (Paul) zijn voor de echte kenner niet verontrustend.)

De stand is ongeveer gelijk en dat blijft het lang.  Wit wordt opgescheept met een dubbelpion, maar dat lijkt niet rampzalig. Maar bij zet 21 volgt het thematische d6-d5. En daarna weet wit het niet zo goed meer.

  Ext5Stefan2

Na 22. De1?  e4!  23. Td4 Taf8 24. Tb4? Dc5 is het toch leuker achter de zwarte stukken. Het zwarte voordeel groeit als gras. Bij zet 26 staat het volgende moois op het bord:

  Ext5Stefan3

Stefan verknoeit hier zijn voordeel bijna volledig met  26 …. , T6f7?

Wat dacht u van  het voor de hand liggende 26 … , Txf2!  ( Materieel na dame tegen 2 torens nog ongeveer gelijk maar die witte pionnenstelling blijft problematisch) of het rustige 26. …. h6  (Tijd voor eerst een vluchtgaatje. Tarrasch: " Was ist ein Mensch ohne Ventil ?") Gelukkig doet wit bij zet 28 alweer afstand van zijn gelijke stand. Stefan krijgt weer licht voordeel, maar winnen …..? En de klok gaat een woordje meespreken. Maar direct na de tijdcontrole laat Stefan pas goed zien wat hij waard is. Zijn tegenstander zit ten onrechte nog een beetje uit te blazen  (Ziet eruit als een gelijke stand. Zal wel remise worden) Maar zwart doet de ene krachtzet na de andere.

  Ext5Stefan4

En de mooiste is 38 ……… ,  Df6!    En die pion op d5 dan? En Da5-d8 dan?  Dreigt dat ook niet van alles? Welnee! 39.  Da4  Alles is hier fout! Kijk zelf maar! 39 …. ,  Df3 en wit geeft op. Mat is niet te verhinderen.

Knap hoor. Maar toch ook wel : heel lang volgehouden door de Caïssaan.

En nu is het al bijna half twaalf en staan we nog pas op 4-1.  Gelijkspel nog mogelijk?
 

Maar we zitten inmiddels in de sudden-death-fase en nu gaat het hard.

Net als Stefan speelde Martin  (zwart) een Kalashnikov.  Maar zijn tegenstander verkoos 5. Pb3  (zie diagram 1 bij Stefan). Na  Pf6  6. Pc3 Lb4 (Juist! En nu heeft zwart al geen echte problemen meer) 7. Ld3    (voor de hand liggend, maar Ld2 is iets beter, en Lc4 leuker)

5ExtMartin1

Hier geeft de theorie  7 …. d5.   (PowerBook 2014 geeft 16 partijen met  7 …. d5  en slechts 1 met 7 …. d6. )  7 … d6 is wel speelbaar, maar zwart maakt het zich dan lastiger. Die achtergebleven pion en het veld d5 moeten bewaakt worden.  Toch is de stand na 8. Ld2 0-0  9. a3 Lxc3 10. Lxc3 gelijk. En alsnog kan nu 10 …. d5. En weer ziet Martin er van af.

    5ExtMartin2

Hij speelt het hoogsteigenaardige 10 …. , Pg4 dat smeekt om 11. (of 12) h3. Wit maakt er geen haast mee (waarom niet?) en speelt 11. 0-0, waarop zwart het nog merkwaardiger 11. …… , Dh4 uit de hoge hoed tovert. Hij hoopt toch niet op een mat in één. Zo slecht is Caïssa-5 nu ook weer niet! 12. h3  Ph6 en nu geeft Rybka-4 :  flink voordeel voor wit (1.25)

Martin : " De keuze om de koning te gaan aanvallen maakte ik omdat ik snel mijn stukken naar die vleugel kon bewegen. Veel sneller dan wit. Toch is mijn ervaring dat dit heel moeizame aanvallen zijn die zeer veel tijd kosten. En het bleef dan ook lang gelijk, alhoewel dat achter het bord natuurlijk niet zo wordt ervaren."

De waarheid is dat wit zijn voordeel weggooit bij zet 15.

   5ExtMartin3

Nu had wit tot alle prijs zwart's  15 ……   f5-f4 moeten voorkomen. Dus zelf 15. f4 spelen. Na het te langzame 15. Tae1  f4!  16. Dh2  (Wat een snert-plek. Dat kun je een dame toch niet aandoen! Sorry, maar het kan even niet anders!) is er van het witte voordeel niets meer over. De stand is nu inderdaad gelijk.

In het vervolg blijkt Martin duidelijk wat sterker dan zijn tegenstander.  Die bij zet 23 f3? in het nadeel raakt. Het resulteert in kwaliteitswinst voor zwart. Maar zwart heeft wel een loperpaar en zwart zit nog steeds met die achtergebleven pion op d6!  Had hij nu maar bij zet 7 …….  En al dat gezoek naar winst kost tijd. Bij zet 35 is er bijna geen voordeel meer over. Maar na de 1e tijdcontrole verovert zwart zich langzaam weer voordeel, en laat dat bij zet 41 opnieuw verdampen.

 5ExtMartin4

41….. Dc7?    (41 …. , g4!  42. hxg4  (42Kh2,  f3)  Tg6)   42. c3 en alweer is de stand gelijk. En weer knokt Martin zich naar voordeel, en weer ….. Tijdnood wordt weer een item. Het verhaal wordt eentonig. Maar bij zet 50 kan eindelijk de toren zijn overwicht aan de loper bewijzen. Nu lijkt de witte stelling in te storten. Maar de omstanders zien dat zwart toch nog steeds ook een probleem moet oplossen, te weten twee dreigende vrijpionnen op de damevleugel. Maar hij doet dat bekwaam. Bij zet 60 weten ook wij: dit kan niet anders dan een winstpunt worden. Zwarts vrijpionnen zijn veel gevaarlijker. 

 5ExtMartin5

Hè hè. Dat is de winst van de match. 5-1  Eindelijk. Bijna middernacht.

Als Paul zijn voordeel heeft vergokt is dat niet zo erg meer voor ons. Voor hem wel misschien. Ook een bêta kan gevoel hebben, bijvoorbeeld eergevoel.In een Najdorf- Siciliaan speelt Paul (voorspelde ik u hierboven al) zijn voorliefde  8. Pf3. Bij de 12e zet krijgt wit wat voordeel. Met wat hulp van de tegenstander weet hij dat te handhaven. Bij zet 24 krijgt hij de winst gratis aangeboden.

  5ExtPaul1

24. Lb2!  Nu staat de loper op e7 in. Als die vertrekt of geruild wordt hangt de pion op g5. En De5 dreigt natuurlijk met mat. Dit wordt te moeilijk voor zwart.  Maar Paul speelt 24. Txd3 met iets beter spel. Maar winnen ….?  Bij zet 33 krijgt hij een herkansing. En het lijkt erop of Paul het nu echt gaat afronden.

  5ExtPaul2

33. …..   Le7??  (La7!?)  en nu 34. De5!!   f6  (er is hier niet veel beters meer) 35. gxf6  Dh4+  36. Kg1 Lxf6 

   5ExtPaul3

Rybka geeft hier 37. Ld5+ met mat in acht zetten of  37. Txf6 met onafzienbaar wit voordeel. (14.75) Die laatste simpele dan maar:  37. Txf6 Dxf6  38 Ld5+ Kg7  39. De7+ met damewinst en snel mat. Of: 37. Txf6  Txf6  38. De7  Op 38. ……  Tf7 volgt nu op zijn minst damewinst, maar waarschijnlijk ook mat. Op 38. ….. Lf7 volgt 29. Lxf6 met damewinst,resp. mat. Enz. Enz.

Naar dit soort combinaties was Paul op zoek. Maar hij vond ze niet. Hij speelde 37 De6+ en dat is een stuk minder, maar nog steeds straal gewonnen. 37 …..  , Kg7  38. De7+ ( de loper op f6 staat gepend door La1) Tf7

  5ExtPaul4

En nu wint 39. Txf6 Txe7  40. Tf4+  Kg8  41. Ld5+  Lf7  42. Lxf7 en op de volgende zet gaat de  zwarte dame in de  kist en blijft wit een stuk voor.   (vooral niet 41. Th4??   wegens Te1+ (die is er nu nog)   42 Kh2  Txa1 en dikke kans dat dat remise wordt)  Leuk allemaal, maar ja. Zie dat maar eens als de klok luid in je oor tikt. (Doen ze dat nog tegenwoordig?)

Paul speelt dus 39. Lxf6+  ??  om na Dxf6! te ontdekken dat er geen sprake meer is van stukwinst. OK , wit staat wel nog steeds een fractie beter. Ik weet niet hoe het tenslotte met die klok precies afliep, maar zie wel dat Paul nog een kans laat liggen. Hoe hij nu uiteindelijk won, weet ik niet. Klok? Of blunder van de tegenpartij? Paul was duidelijk aangeslagen. Ik miste zijn geheimzinnige glimlach. "Ik dacht dat ik een stuk ging winnen" stamelde hij somber. Niet tevreden. Wel gewonnen.

Stand 6-1. OK.

En nu Ron nog. Die was de laatste. Hij hoefde niet meer te winnen voor de club. Maar wel natuurlijk voor zichzelf. En deed dat tenslotte dan ook. Hij speelde een keurige London. Robert van Dijkhuizen liet zich niet zomaar opknopen.

Ron :  "Wat mijn partij betreft. Ik heb dit zo nog niet eerder op het bord gehad, had het natuurlijk wel al eens bekeken."

Het bijzondere van Dijkhuizen's verdediging was het zeer snelle fianchetto van zijn dameloper.

  Ext5Ron1

"Maar wat mij nu opviel was dat hij heel vaak e5 dreigt en dat is nog gevaarlijker met een ongedekte loper op d3. Ik moet ook uitkijken met trucs met Dd5 die dan zowel mat als stukwinst kunnen dreigen. Zolang zijn b8 paard niet gespeeld heeft, is het ook lastig om te bepalen waar je dame het beste staat. Zowel op c2 als e2 (om de loper te dekken) kan zij dan helemaal verkeerd staan, zo bedacht ik mij tijdens de partij en dat kostte me behoorlijk wat tijd."

´Over 11. Lc2 was ik niet echt heel tevreden omdat het doorzetten van e5 dan uiteindelijk toch mogelijk blijkt en ik nog moet nakijken of ik dan wel beter sta of niet. In de partij gaat mijn tegenstander consequent verder en de vraag is hoe het na 16. De2 staat"

10  ….  Pc6  11. Lc2  Te8  12. Te1  Dc7 13. Tc1 Lf8 14. Lh2  e5 15. dxe5 dxe5  16. De2

 Ext5Ron2

Houdini vindt de stelling aanzienlijk beter voor wit.

16 …….  Pd7  17. Pg5  g6  18. Lb3  Te7 en nu offert Ron een kwaliteit. Ik vind dat allemaal toch wel heel  knap. 19. Lxe7 Txf7  20. Pxf7  Kxf7

Ext5Ron3

"Na het offer van 2 lichte stukken tegen toren en pion blijkt zwart het toch nog niet gemakkelijk te hebben vanwege toch de gaten in zijn stelling en zwaktes van e6 en f7. In onze na-analyse (met Bert) bleek de verdediging lastig."

  Ext5Ron4

 "We hadden hier beiden al behoorlijk wat tijd verbruikt. 24. b4 verhindert stukken op veld c5 en dreigt ook en passant wat. 24…, Pf6 was een blunder waar mijn tegenstander behoorlijk van baalde. 25. Pxf6 Lxf6  26. b5  Ik win dan vervolgens een stuk en sta dan een kwaliteit voor. De rest is dan een kwestie van techniek, waarbij ik aldoor op dameruil probeerde aan te sturen, iets wat hij lang wist te verhinderen. "

"Het slot van ons eindspel heb jij gezien, maar ik kan altijd afdwingen dat ik de toren geef voor loper en pion in een gewonnen stelling. Vanwege de weinige tijd (sudden death) is er niet meer genoteerd. Ik had aan slot nog 2 minuten, hij 1,5 maar dat was ruim genoeg voor mij om mat te zettten. Daar liet hij het niet meer op aankomen. Overigens bleek dat mijn tegenstander ook nog eens uit frustratie zijn rekening niet had betaald."

En zo werd het dan toch nog een heel grote overwinning. Die echter net zonder slag of stoot tot stand kwam, en waar ook heel veel tijd in was gaan zitten voor het zover was.

OK. Nu zullen we wel niet meer degraderen. Dat wordt een derde seizoen in de tweede klasse. Vroeger hielden we het niet langer dan één jaar vol. Zijn we dan toch wat sterker geworden?