Alle berichten van Eddy Saraber

Rapid op 8 april

april 8, 2014 Eddy Saraber

Klein toneelstukje voor drie heren:

Eddy (ernstig): “Bert, waarom vluggeren jullie vanavond?”
Bert (luchtig) : “Daar ga ik niet over. Dat beslist de wedstrijdleider. Als die zegt dat we vanavond vluggeren, dan doen we dat.”
Eddy (ernstig): “Paul, waarom vluggeren jullie vanavond?”
Paul (effen) : “Nou omdat enkele leden zeiden dat ze wel weer eens wilden vluggeren. En als ik me niet vergis, was jij er een van.”
(op de achtergrond moet gegrinnik en geproest hoorbaar zijn)
Eddy (verontwaardigd) : “Dat moet op een ernstig misverstand berusten.”

Van bovenstaande tekst zou een vraagje voor een kwizz kunnen worden afgeleid:
Welke van de onderstaande reacties is juist?:
a. Er bestaan inderdaad voorzitters die zonder blikken of blozen de verantwoordelijkheid voor het reilen en zeilen van een serieuze schaakvereniging afschuiven op hun lichtzinnige wedstrijdleider.
b. Er bestaan inderdaad wedstrijdleiders die zonder blikken of blozen de waarheid geweld aandoen en verbergen dat ze weer eens geen tijd hadden om een behoorlijke competitieronde aan de computer te ontfutselen.
c. Er bestaan inderdaad schakers die van vluggeren houden en het niet beschouwen als een veredeld gokspelletje, dat een echte schaker hoort te verafschuwen.

Meerdere antwoorden kunnen goed zijn.

Moet daarbij nog even vermeld worden dat tot verbazing van uw verslaggever het een heel gezellige avond bleek te worden.

Enkele opvallende feiten:
– Onze vlugschaker bleek nog geen snelschaker. Als zijn (Marco’s) tegenstanders echt van het begin af incalculeren dat ze mogen gokken, dan komt onze Benjamin er nog niet aan te pas. Wel weer leuk vond ik dat hij, toen hij na 4 partijen (resp. 4 nederlagen) door zijn vader werd opgehaald moeilijk mee te krijgen was en er dus nog lang niet genoeg van had. Kijk, dat is de goede mentaliteit.

– Ons aanstormend talent (Marko) best goede partijen speelde, maar dat feit listig wist te verbergen in zijn eindscore. Daarmee uw verslaggever opzadelend met de opdracht om nu eens echt psychologisch uit te zoeken waar die eigenaardige ineenstorting in gelijke en gewonnen stellingen nu eigenlijk door veroorzaakt wordt.
– Ron en Bert toch weer de besten van ons stel waren. Ron (“ik kan niet vluggeren”) toch weer even beter dan Bert (“ik speel wel aardig, maar tegen het eind verpruts is het wel vaak.”) Die laatste uitspraak onderstreepte hij door op sensationele wijze zijn totaal gewonnen potje tegen Ron te verzieken en zich mat te laten zetten. Ron bevestigde glunderend: “Wat heb ik hier gezwijnd.” Ja, dat kun je wel zeggen! Zelfs wij begrepen dat. Als het gegaan was zoals het had horen te gaan, waren ze beiden op 5.5 uit 7 geeindigd. Nu was Ron toch weer 1 en Bert 2.

– Martin werd derde, en dat had hij vooral te danken aan zijn winst tegen Paul. Dat moet hem erg veel deugd gedaan hebben. Winnen van Paul, dat is een ervaring waar hij tot heden meestal slechts van kon dromen.

– Frank en Gerrit deelden broederlijk de middenmoot. Voor Frank was dat vooral te wijten aan zijn onnodige nederlaag tegen Gerrit. Voor Gerrit was dat vooral te danken aan zijn verdienstelijke overwinning tegen Frank.

– Over Paul moeten we kort zijn. Het kon hem vanavond niet veel schelen. Dus bleef hij onder zijn niveau. Nederlagen tegen Martin en tegen Gerrit, dat is toch op zijn minst verrassend te noemen. Toch maar eens naar de dokter voor die toch nog niet te rechtvaardigen voortijdige senior-moments, die hij in ons vorige verslag zelf al signaleerde.

Het was dus toch leuk. Er werd veel gelachen. Door sommigen althans.
En voor de overigen: de leverworst en de kaas en het bier dat rijkelijk vloeide, vergoedden veel.

Interne competitie

Ronde 24 – Bert mept toch nog van zich af.

april 1, 2014 Eddy Saraber

Vorige week schreef ik dat de kaarten nu wel geschud waren. Dat zal ook wel. Maar toch.

Bert- Ron werd wel een heel venijnig gevecht. Hollands. 1. Pf3 f5 2. e3 Pf6T.g.v. het m.i. niet erg logische 3. Pc3 al van alle databases verdwenen. ( 2.Pc3 of 3.Pc3 hebben meestal de bedoeling om desnoods met een gambiet (Staunton) e4 zo snel mogelijk door te zetten. Maar dat is nu erg onwaarschijnlijk omdat dan 2. e3 puur tempoverlies was. Mij lijkt 3. c4 meer voor de hand liggend. Ron: “Ik speelde voor het eerst in m’n leven Hollands.” (ES: Maar ik zag hem voorheen met door het ‘Hollands’ sterk geïnspireerde varianten tegen het Engels optreden. ) Bert rocheerde lang! Dat komt in het Hollands niet zo vaak voor. Met dus onverholen agressieve bedoelingen. (In bijna alle Hollandse partijen speelt wit g3 en rocheert kort). Ron dacht daarvan te kunnen profiteren door de witte koningsstelling aan te randen door een stukoffer voor te bereiden. Ook agressieve bedoelingen dus. Leuke stelling:

Voor de toeschouwers: Wie heeft er nu de stelling het beste getaxeerd? Natuurlijk kan wit niet gelijk op a3 slaan wegens 14 …. , Dxc3. Maar wit heeft wat tussenzetten die er niet om liegen. Vanaf nu spelen beide partijen onafgebroken de sterkste zetten, volgens Houdini: 14. d5 !! Nog een pion in de aanbieding! Wie is er hier nu eigenlijk aan het offeren? Knap hoor! 14 …… , Lxd5 (Le7 is ook niet leuk 15. dxe6 dxe6 16. Lc4) 15 De5! met matdreiging Tf7 (wat anders?) En na dit tempowinstje dekt de dame de loper op c3. Dus nu dan maar: eigen schuld dikke bult: 16. bxa3. Maar die dame moet dan wel de loper op c3 kunnen blijven dekken! Kan dat wel? Nu is zwart aan de beurt! 16 ….. d6 17. De1 (de enige) h6 (om Pg5 te voorkomen)

Na 18. Lb4 (Lb2!?) Dd7 en daarna 19. c4 wordt langzamerhand wel duidelijk dat Ron te weinig heeft voor dat geofferde stuk. ….. Lxf3 (noodzakelijk, want na Lb7 20 Lc2 gaat de d6-pion verloren) 20. gxf3 OK, die pionnenstelling op de rechterflank ziet er uit alsof er sprake is van enig achterstallig onderhoud (ik vermoed dat Gerrit bijv. hier heel erg onrustig van zou worden, maar Bert heeft over het algemeen een positieve kijk op zijn wereld). Er staat wel wat tegenover: een prachtige diagonaal a1-h8 als uitnodiging voor de witte dameloper, en na Lc2 ook een redelijke actieve witte koningsloper, een halfopen d-lijn voor wit, een halfopen e-lijn voor wit, een halfopen g-lijn voor wit, en een kleine materiële voorsprong. Mogelijkheden te over.

Ron: “Ik kon eigenlijk daarna net zo goed opgeven, maar was benieuwd hoe Bert het zou aanpakken. Wat mij verbaasde is dat hij niet simpel torens verdubbelde op de g-lijn nadat hij me gedwongen had tot 19…, Lxf3. Ik hoopte nog op een blunder van zijn kant, maar dat zat er niet in. Tijdnood speelde ook nog een grote rol zoals je gezien hebt” Zeker! Want na een wat mindere 32e zet van wit kan zwart nog vechten. Maar er resten nog slechts een handjevol seconden! Zelfs Ron wordt dat te veel. Nou ja, te weinig dus.

35. Tcc8 (35 …… Tce7 is ook onvoldoende, maar beter) 36. Tg6 (Dd7!?) en Ron hield het voor gezien. Direct overlijden ( 36 . Txh6+ gxh6 37. Dxh6 mat) kan worden voorkomen met De3 maar echt beterschap zit er voor de patiënt niet meer in.

Peter (zwart) viel weer de eer te beurt doelwit te zijn van ons snelschaakkanon Marco. Engels uiteraard. Peter deed dat niet slecht: e5, Pc6, Lc5 en indien ook nog Pf6 gaat alles volgens het boekje. (Nou ja, volgens een van de vele boekjes met medicijnen tegen de Engelse ziekte.) Maar Peter speelde Pg8-e7 wat me wat te sloom lijkt. Neemt niet weg dat zijn stelling bij zet 9 nog heel redelijk is. Doch met een verkeerd plan (Lb4i.p.v. La7 en ruil van de loper tegen Pc3) bereikt hij slechts dat Marco licht in het voordeel komt. (meer invloed in het centrum en een mooi loperpaar) Misschien daarom, maar ook omdat Peter -ooit door schade en schande wijs geworden- meer naar zijn klok dan naar zijn schaakbord kijkt (vertelde hij achteraf timide) , maakt hij een enorme fout bij zet 11. Hij overziet een eenvoudige pionvork en dat kost hem een stuk. Voor hem heel vervelend, voor Marco een feestje. Voor mij ook, want ik kon de stelling leuk gebruiken in mijn boekje met mijn schaaklessen op de Blauwe Morgenster. Onder het diagram vermeldde ik met afkorting : Marco v. Wijk – Peter v. P. , maart 2014. Afkorting uit mededogen. ( Niet omdat je zo over kriminelen schrijft. )

Na deze elementaire vergissing kwam Peter v. P er niet meer aan te pas. Met klok of zonder klok, dat maakte niet meer uit. Bij zet 23 gaf hij op. Kun je nagaan hoe erg het was. Als zelfs Peter geen lichtpuntjes meer ziet.

Te horen aan de lach van Gerrit was hij wel tevreden met een remise tegen Marko. Te zien aan het gezicht van Marko was hij niet echt tevreden met de remise tegen Gerrit. Eindeloos analyseren achteraf hoe het nu had gemoeten. “Ik stond toch beter!?” “Haha” lacht Gerrit.

Natuurlijk. Na 1.d4 d5 2.c4 het verderfelijke Pf6, tja, dan kom je met wit vanzelf beter te staan. Ik denk dat G.v.D. ( afkorting nu niet uit mededogen maar als aanduiding van iemand onder ernstige verdenking van immoreel gedrag) die zet speelt om mij ervan te overtuigen dat ik beter kan stoppen met mijn schaakcommentaar op de website. Mijn wijze lessen worden toch direct weer vergeten. Bij zet 15 staat wit veelbelovend. Maar zijn vernuftige schijnoffer levert niet veel op.

15. Lxf5? exf5 16. e6 Lh5 17.exd7 Lf7 blijkt erg weinig op te leveren. ( Houdini adviseert 15 a4 Pd5 16. Pxd5 cxd5 17. Tc1 ook met iets beter spel voor wit.) Toch blijft wit steeds een tikje beter staan maar er is wel erg veel techniek nodig om er iets mee aan te vangen. Die heeft Marko (nog) niet voorradig. Hij maakt nergens ernstige fouten en speelt logische zetten. Maar ja tegen gewapend beton valt niet veel uit te richten. Troost voor Marko: Ik heb denk ik wel tien partijen met Gerrit in m’n boekjes staan waarbij ik gedacht heb: “Ik stond toch beter. Waarom kon ik dat nou weer niet winnen!” Het is een ervaring die veel clubgenoten zullen herkennen.

Paul (wit) tegen Martin.

Siciliaans. Onregelmatig. 1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. c4 !? Paul: “Zelf een opening geprobeerd die een schaakvriend al 30 jaar speelt, ken alleen de eerste 3 zetten. Vraagje, wat gebeurt er als zwart bij zet 5 Da5 speelt, ik was daar bang voor, maar een vroege dame zet is misschien ook niet goed. Kan je met dat speeltje van jou dat eens uitzoeken.”

Eerst wat statistiek (uit mijn speeltje PB 2014 (Powerbook) ): 3. d4 49104 partijen score wit: 53.3 % 3. Lb5 18104 partijen score wit: 56.6% 3. Pc3 9015 partijen score wit: 56.3 % 3. c3 2435 -partijen score wit: 53.8 % 3. d3 (Gerrit?) 938 partijen score wit: 45.5 %

Tenslotte: 3. c4 (Paul & Co) 162 partijen score wit: 45.5 % Als wit die zet 3. c4 ongestraft kan spelen is het natuurlijk prima. Het vertraagt de bevrijding met d7-d5. Het meest gespeelde antwoord van zwart is dus 3 ….. e6 met de bedoeling zo snel mogelijk toch d5 door te zetten. Hoofdvariant: 4. Pc3 Pf6

Analysediagram 24 PaulMartin

5. Le2 d5 (door 3.c4 i.p.v. 3. d4 heeft wit geen 5. Lg5 achter de hand om d7-d5 te blijven belemmeren) Vraagje: Maar 6. e5 dan? H. vindt 6 ….. Pg4 de beste. Weer een bezwaar van c4 i.p.v. d4 : Er kan geen loper naar f4 om e5 te dekken. Zwart staat bevredigend. Hoofdvariant: 6. exd5 exd5 7. cxd5 Pxd5 (0.07 Gelijk dus)

Terug naar de echte partij met Martin: 1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. c4 !? d6 !? Moet ook kunnen! Bedoeling zal wel zijn e5 te voorkomen. Wat niet echt nodig is. Wordt dus bijna nooit gespeeld, maar mijn speeltje H. is er niet ontevreden over. 4. Pc3 Pf6 5. d4

Vraagje van Paul : “5 ….. Da5 Is dat wat?” Noch mijn speeltjes, noch ik zien hier een probleem voor wit. Daarop volgt 6. d5 Pe5 7. Pxe5 dxe5 (6…… Pb4 a3 gevolgd door bijv. Lg5 en het paard moet terug naar a6 omdat de toren op a1 nu gedekt staat. ) Ld3 of Dc2 om e4 te dekken en wit staat beter.

Martin speelt terecht 5 …. , cxd4 6. Pxd4 PB geeft nog ong. 2800 partijen met deze stelling! Het meest gespeelde (en beste) antwoord is nu 6 ….. g6 met een sterk op de Siciliaanse Draak gelijkende stelling. Martin speelt hier echter 6 …. Lg4 (En is daarmee uit de boeken. Bij Houdini staat die zet pas op plaats 8.) Volgens H. is de sterkste nu toch 7. f3 maar Paul’s 7. Le2 is ook niet slecht. Wit staat een fractie beter. Dat wordt meer als Martin besluit bij zet 8 om e5 te spelen. Dat mag dan leuk zijn in bij een Najdorf-variant (Ron) of een Svesnikov (Martin) maar het vervelende is dat er nu een pion op c4 staat. Nog een extra dekking van dat gat op d5 dat natuurlijk een belangrijke rol gaat spelen. Na enkele zetten volgt 12. Pd5

Martin probeert een tempootje in te lassen, maar dat pakt niet goed uit. 12 …. Pa5? Wat doet dat paard hier na dekking van c4? (12 ….. Pxd5!?) 13. b3 Pxd5 14. cxd5 b6 om in ieder geval dat paard nog ergens heen terug te kunnen halen 15. Ld2 Pb7 16. b4 en wit staat beter (meer ruimte). Als zwart daarna dan ook nog verzuimt om direct met Tc7 en Tfc8 de c-lijn te bezetten, doet wit dat voor hem, en bij zet 20. Da6 (Txc7!? Dxc7 21. Tc1 Dd7 22. Da6) is de situatie hopeloos voor zwart. Geen wonder dat “bij gebrek aan goede zetten de slechte vanzelf komen.” Moeiteloos dringen de witte stukken binnen.

24. …… Pd8?? 25. Pxe7 schaak! Dxe7 26. Txd6 Db7?

27. Txd8 (leuk) Als zwart de toren terugneemt, verliest hij zijn dame. De dame kan nog weg, maar naar e7 en na torenruil blijft zwart een stuk achter en de vrijpion stormt voorwaarts. Zwart geeft op.

Joop (wit) deed het lang redelijk goed tegen Frank. “Ik had wel eens zoiets gezien, en dacht dat kan ik ook wel eens proberen.”

Na 15. La5 De8 (….. Dc8? 16 Pxde7 met damewinst!) 16. bxa4 kan wit nog lang voort gekund. Maar hier gaf wit gewoon een pion weg met 15. Pc3 Maar OK, kan gebeuren. Erger wordt de situatie bij zet 21. wanneer een enorme misser gelijk een eind maakt aan de onbegrensde aspiraties van onze veelbelovende senior.

21. Tb2?? ( brrr, die staat in het schootsveld van de loper op g7) Pxf3+ en dat kost een toren op b2! Einde verhaal. Joop rommelde nog een aantal zetten verder, maar ja, tegen een Frank !? Hopeloze zaak dus.

Er viel dus weer genoeg te beleven vanavond. “Aris de Heer een kleine maar gezellige vereniging.

Externe competitie

Geslaagde bedevaart naar Andijk

maart 10, 2014 Eddy Saraber

Het is inmiddels een jaar geleden dat het wonder plaats vond in Andijk. Ons gehandicapte team verhief zich uit de rolstoelen, gooide de krukken weg. En we liepen, op eigen kracht, eerst wankelend, dan nog aarzelend, maar steeds zelfbewuster naar de eindstreep: een gelijkspel tegen het toen sterker geachte Schaaklust, met maar zes man: 4-4. Het mirakel van Andijk. Nu dus tijd voor een eerste bedevaart. Wellicht wordt het een jaarlijkse traditie.

Ik heb het nog eens nagezien in de apocriefe boeken: het mirakel bestond destijds uit maar liefst drie wonderen. Allereerst was daar de wonderbaarlijke wederopstanding van Marko, verder de bemoeienis van de voorzienigheid met de onverklaarbare winst met een kwaliteit minder van Paul, en de verhoring van het gebed van Ron.

En nu? Bijna was er weer een mirakel te vieren. Maar nu door de schaaklustigen tegenover ons. Het zag er namelijk lang naar uit dat AdH dit jaar een forse overwinning ging behalen. Ruim voor de tijdcontrole waren Marko en Eddy al gereed. Stefan stond na het middenspel op winst. Paul had dit jaar weer iets met een kwaliteit, maar dit keer in zijn voordeel. Zijn eindspel moest gewonnen kunnen worden, ook zonder inmenging van hogerhand. Bert deed het weer -als vorig jaar- geweldig tegen Gorter. Zeker remise, maar misschien zelfs nog wel winstkansjes. Ron zat als een duivel om zich heen te hakken: ik kon bij bord 2 duidelijk de geur van zwavel ruiken. Nou dan weet je het wel. Bij Frank zouden wat gemene inblazingen van de 'viant' wellicht nog wel nuttig kunnen zijn, maar ach voor onze eigen verse eindspelliefhebber moest het ook zonder dat hij zijn ziel en zaligheid ging verkopen nog wel gaan lukken. Alleen Gerrit kwam niet op dreef. Zijn stelling zag erin het middenspel al zeer verdacht uit. Met toch, met een beetje mazzel zou het zomaar wel eens 6-2 kunnen worden.

Nou dat werd het dus helemaal niet. Als door een wonder liep het zo helemaal niet af. En pas uit later, zeer zeer diepgravend onderzoek bleek dat hier waarschijnlijk niet van een wonder sprake was voor de Schaaklustenaren maar van een soms meer en soms minder oneigenlijk gebruik van de tijdmachine. Tijdnood speelde zeker een rol.

Paul gaf om totaal onduidelijke redenen pardoes zijn voorsprong weg. Het getik van een imaginaire klok moet bij hem een acute aanval door hersenschimmen hebben bewerkstelligd met fatale psychische gevolgen.

ExtPaul1

47 fxg5?

(47.Td8+ Ld6

a) 47…Ke4 48.d5

b) 47…Ke6 48.d5+ Ke7 49.Th8

c) 47…Kc6 48.Tc1+ Kb7

d) 47…Kc4 48 d5

Na 47 fxg5 probeerde Paul, weer met twee benen op de grond, maar toch tegen beter weten in, wanhopig nog wat te redden van zijn winstmogelijkheden. Dat bleek onzin. Het werd terecht gauw remise.

Stefan koos precies de (enige?) verkeerde voortzetting in totaal gewonnen stelling.

5ExtStefan0

Na 40 Td6+ Kc5! kan wit opgeven (41. Td1 Txd1 42. Txd1 b1D)

Maar na 40. …. Ke4?? is remise onvermijdelijk. 41. e6! (de tijd die zwart nodig heeft om te promoveren benut wit voor zijn eigen vrijpion) Txb1 42. e7 Tf1! 43. Ke2 Te1+ 44. Kf2 Tf1+ en zo kunnen we nog uren doorgaan.. Een soort 'dolletoren-motief'. Remise.

Frank had er geen zin meer in om een nog een beetje beter staand eindspel uit te melken. Nog zo'n wonderlijke remise.

Ext5Frank2

Remise. Maar : 31. Ld5 !?

Het publiek hield de adem in toen Ron ineens verkrampte in een toreneindspel met drie pionnen meer. Hij zag ineens overal spoken. En waarom gaf zijn tegenstander niet gewoon op?

Ext5 Ron3

Tja, volgens de regels mag je best proberen om nog wat gemeens via de schaakklok te regelen. Maar de toeschouwer krijgt er toch een nare smaak van in de mond.

Wat nog meer het geval was bij de partij van Bert. Hij had prachtig gespeeld. Hij had remise voor het opscheppen. Maar die klok. Hij stond een tikje beter. Hij stelde remise voor. Werd geweigerd. Eigenlijk had Gorter niks. Nou ja, vier minuten meer in de sudden death-fase. Ik vind het zeer onbevredigend dat de regels zo zijn dat iemand maar een beetje kan gaan aanrommelen, om toch te winnen. Het maakte niets meer uit voor de gastheren. Verliezen gingen ze toch. Toen de roemruchte nhsb-corifee, veteranenkampioen Appel nog bij ons was, hoorde ik hem daar ook wel over klagen. Hij was zelf every inch a gentleman. Good sports. Hoe belangrijk is zo'n Elo nu eigenlijk ? Dus zo moet je spelen om een hogere Elo te krijgen? Gorter won. Vraag niet hoe. Ja, dat hebben wij niet in huis. Gelukkig deden we vorig jaar leukere ervaringen op in Andijk. Gelukkig was er deze avond daar ook iemand die tegen mij zei: "Gefeliciteerd, je hebt het verdiend!" Dat is ook schaaklust. Gelukkig maar. Ik keek er trouwens wel even van op. Dat bestaat dus ook nog. Kijk, ook dat is schaak in de onderbond.

En zo werd het 'slechts' 4,5-3,5 voor ons. Waar we op de terugweg tegen elkaar best onze tevredenheid over konden uiten.

Wat een pokkeneind is dat Andijk. Maar al met al toch wel een zeer geschikt oord voor een bedevaart.

Nu nog wat kleine karakteristieken en wat bijzonderheden:

Marko had geen enkel probleem vanavond. Als je tegenstander tegen jouw volgens de regels gespeelde Siciliaan 3 a3 en 9 h3 speelt, is dat goed voor je zelfvertrouwen. Bij de 17e zet is het eigenlijk al uit en over.

Ext5marko1

17 …..Lxh3!

Na de 23e zet staat Marko 4 pionnen voor. Daar hoeft geen mirakel meer aan te pas te komen.

Eddy (wit, nee toch!?) liet zich door een heel exclusieve start van zijn tegenstander uit zijn repertoire sleuren (c6, d6, e7, g6): niks Colle, niks Blackmar-Diemer teneinde zijn tegenstander te verwarren. In tegendeel, hij raakte zelf in de verwarring. Hij stond na de opening absoluut niet beter. Om het veel te voorzichtig uit te drukken. Maar toen begonnen toch langzaam wat inspirerende herinneringen aan een schaakactiever verleden een rol te spelen. Voor zwart werd toen de spanning te groot, of de stelling te ingewikkeld, of de hoop op winst te aanwezig -weet ik veel- maar hij gaf pardoes een belangrijke pion weg en tot mijn verassing en vreugde stortte toen zijn stelling volstrekt automatisch in elkaar. Daar hoefde mijnerzijds nauwelijks denkwerk aan te pas te komen. De stelling deed het ineens helemaal zelf.

Frank kreeg een soort Pirc voor zijn neus. ( 1. e4 d6 2. Lc4 (zeldzaam) Pf6 3. Pc3 g6 ) Frank speelde zelf geen d4, wel 4. f4 en vond zelf zo een Pirc-parallel uit van de bij hem ooit populaire Siciliaanse Grand Prix -opening. Zwart, ook een uitvinder kennelijk, speelde toen maar direct ….. 5 Lg4. Tja, dan al kan daar kan geen boek of database meer tegenop. Maar dat heeft Frank ook niet nodig. Na 5. ….. Lg7 kan bij ontstentenis van een paard op c6 of d7 gewoon gelijk 6. e5 !!! Nu kan zwart eigenlijk alleen maar dxe5 spelen. Dan staat wit goed. maar vooruit dan maar. Alle andere zetten blijken alleen nog maar geschikt voor de grof vuil-bak. Kijk en huiver:

5extFrank1

a. 6. ….. dxe5 7. fxe5 Ph5 (of Pd7) 8. Lxf7+ (alstublieftdankuwel) (Kxf7 9. Pg5+ en de loper op g4 gaat eraf) Dat is dan een gewonnen pion en een gewonnen rochade.

b. 6. ….. Pe4 7. Pxe4 d5 8. Pf2 Lxf3 9. Dxf3 dxc4 10. Dxb7 Pd7 11. Dc6 en wit staat straks 2 pionnen voor .

c. 6. …. Ph5 7. Lxf7 Kxf7 8. Pg5+ enz.

Albert Droog probeerde het met Lxf3, maar ook dat is niks.

6. ….. Lxf3 7. Dxf3 Pfd7 8. Dxb7 Pb6 en volgens een sippe Frank (achteraf) had 9. Pd5 de zwarte stukken zeer hebben doen verlangen naar hun veilige, warme opbergdoos. Hij speelde 9. Lb5+. Maar ook dan staat hij prachtig. Dat zielige geklaag achteraf sloeg dus (bijna) nergens op. Nee, pas later laat hij het er een beetje bij zitten, en kan zwart nog wel zwoegen op een nog steeds niet lollige, maar wel iets minder desastreuze stelling. Uiteindelijk met een pion voorsprong, maar met lopers van ongelijke kleur, gelooft Frank het wel: remise

Gerrit ging ook op de uitvinderstoer en bedacht na de overbekende zetten 1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. d4 exd4 4.Lc4 Le7 5. c3 d6 (Pa5!? Pf6!?) dat er i.p.v. 6 …. Pf6 toch iets leukers te vinden moest zijn. "Is dit alles, is dit alles, is dit alles wat er is?" neuriede hij zachtjes voor zich heen. En speelde resoluut 6 …. Lf6. Geen goede zet, maar die wel tot gevolg had dat zijn tegenstander een beetje de koers kwijt raakte. Maar bij zet 16 gaat het voor Gerrit mis.

ext5GerritX

Na 16. …….. f5? (i.p.v. Lxc3!? gevolgd door f5) wordt het lastiger:

Gerrit: "Beslissende fout is, denk ik, door mij gemaakt met 16. ….. f5. Had dit beter moeten voorbereiden door eerst de lopers te ruilen of Kh8 te spelen. Maar dan had wit ook de kans gehad om 17. f5 te spelen. En dat was vermoedelijk ook niet prettig voor zwart……."

Inderdaad krijgt wit nu na 17. e5 een mooie stelling met een vrijpion in het centrum, en flink ruimtevoordeel. Daar valt zelfs door onze boeienkoning Gerrit niet meer tegen op te boksen. Bij de 28e zet, met twee pionnen achterstand, en geen vin meer om te verroeren, heeft Gerrit geen zin meer om op de fatale afloop te gaan zitten wachten. Hij geeft op. Terecht.

Paul (wit) bereikte tegen zwarts Siciliaans vierpaardenspel niets. Toen hij ook nog de elementaire onhandigheid 8. Pxc6 beging, stond hij na bxc6 minder. Omdat het daarna voor zwart wel erg eenvoudig wordt om vroeg of laat het altijd bevrijdende …. d5 door te zetten. Zwart bouwt een aanvankelijk voordeeltje langzaam uit en bij zet 24 is de witte stelling deerniswekkend. Gelukkig begint dan op zijn beurt zwart wat aan te modderen. Hij verspeelt zijn voordeel bij zet 27 geheel. De gelijke stand wordt verder ondermijnd als Paul de tijd krijgt om zijn torens op de e-lijn te verdubbelen. Zwart verspeelt dan in zijn zenuwen twee pionnen. En probeert het dan maar met een kwaliteitsoffer tegen één pion. Nu staat wit een kwaliteit en een (vrij)pion voor, en is het wachten op de doodklap voor zwart. Zoals ik hierboven al vermeldde, die komt niet. In het daar afgedrukte diagram ziet u de opzienbarende werking van een of meer hersenschimmen. Paul geeft eerst een pion op, offert later ook nog de kwaliteit terug, en heeft dan niets leuks meer over.

Net als Gerrit en Frank zocht Stefan (zwart) naar eens iets anders! Na 1. e4 speelde hij manmoedig 1. …. Pc6. Heus, dat bestaat! Je ziet het zelden. Het heeft de naam van toch echt niet de eerste de beste: de Nimzovitsch – verdediging. Beide spelers weten waarschijnlijk wat ze doen, want t/m zet 6 staat het nog in de database. 2. d4 d5 3. e5 Lf5 4. Pf3 e6 5. a3 f6 6. Lb5 Pge7

Ext5 Stefan1

Nu weet wit het niet meer, en na 7. De2 heeft zwart zeker niets te klagen. Hij krijgt zelfs voordeel. Dat hij echter bij zet 9. weer weggeeft. En bij zet 10 in klein nadeel omzet. Rond zet 23 blijkt het aan wit niet besteed. En rond zet 30 krijgt plotseling Stefan mooie kansen.

Ext5 Stefan2

Die vrijpion op b3 is natuurlijk een geweldige troef. Maar na 32. Tc1! zal het niet meevallen om daar iets leuks mee te doen. Na 32 … b2 33. Tc7+ Ke8 heeft wit eeuwig schaak. En na 32 … Tb7 om de toren van c7 af te houden volgt Tc6. Of het wordt ook nu eeuwig schaak, of zwart ruilt dan maar zijn b-toren waarna wit de overblijvende toren naar b6 speelt en die vrijpion op b3 daarna een kopje kleiner maakt. Wit ziet het niet en speelt 32. Ta6? waarna hij het na 32 …. b2 verder kan vergeten. Na 33. Tb1 volgen volstrekt logische zetten die uiteindelijk leiden tot het diagram van de stelling waarin wit moet verliezen, zoals hiervoor bij het algemene verslag van de wedstrijd al is gesuggereerd. Zie eventueel alsnog daar (ext5stafan0). Jammer van het verspelen van de winst. Maar wel een heel leuke stelling beleefd. Dat zie je ook niet elke week.

Ook Bert kreeg een heel eigenaardige opening voor zijn kiezen. Vorig jaar speelde Gorter al behoorlijk revolutionair met een opening van Eigen Merk, maar nu maakte hij het ook bont: 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pf3 f5!? Tot mijn verbazing vond ik er in PowerBook toch nog 162 partijen mee. Met een verwisseling van zetten arriveren we bij het ook nog bekende

Ext5 Bert1

In PowerBook 2014 tref ik aan: 6. Lf4 (11x) 6. Lg5 (8x) en 6 .Pe5 (2x)

Bert speelt hier 6. Dd3. Die bedoeling van die zet begrijp ik niet. Houdini geeft de voorkeur aan 6. Lf4. 6. Dd3 is m.i. niet erg ambitieus, maar natuurlijk ook niet slecht. Nu zal ook Gorter wel uit zijn theorie zijn. Dat belet hem niet om zo rond zet 10 Pe5+? (10. g3!?) het wat betere van het spel te verwerven, en dat met wat vallen en opstaan goed te conserveren. Tot zet 31… b6. Ineens is Bert weer volledig bij de les:

Ext5 Bert2

Met 32 Pe5+ ! start een boeiend stukje schaak: Wit of zwart? Welke torens staan er beter? Welke koning staat het slechtst? Welk paard is het gevaarlijkst? Al gauw blijkt dat Bert weinig te vrezen heeft. En na zwarts laatste zet voor de tijdcontrole 36 ….. Td7+, wat doen we dan? ?

Ext5 Bert3

37. Pd4. Niet slecht (1.04) , maar Houdini geeft directe winst voor 37. Td6! (5.00)

Bijv.: 37 …. Txd6 38. Lxd6+ en het paard op b4 valt! of 37 …. Tg7 38. Lh6 Tee7 39. Tc7 en uit of 37. … Pxc6 Tdxd7 of 37. …. Tc7 38. Pxb4

Maar ook na 37. Pd4 staat wit nog goed. Bij zet 43. ligt opnieuw de winst voor het grijpen

Ext5 Bert4

43. g5 (o.a.) Pxf4? 44. Txf6+ en de toren krijgt het paard op f4 terug. Maar ook Lg3 was goed genoeg.

Bert speelt 44. Lg5? Maar blijft ook dan nog licht in het voordeel. In ieder geval heeft Gorter nulkommanul. Die roffelt de zetten eruit met maar één oogmerk. Bert door zijn klok jagen. Jammer, jammer, jammer. Wat ik ervan vind heb ik hierboven al gesuggereerd. Het leek of Bert hier tegen kan. Als het echt zo is …. gelukkig maar. Ik kan er slecht tegen. Zelfs bij een bord dat niet van mij is.

Ron levert – als gewoonlijk – zelf veel commentaar:

Eigenlijk heb ik uitstekend gespeeld en NERGENS verloren of echt slechter gestaan, ook al was ik daar eerst niet zo zeker van! Piet Reus dacht dat ik na de opening ergens niet zo goed zou hebben gestaan. Het is voor mij heel lang geleden dat ik zo'n klassieke Najdorf op het bord heb gehad (Marco offerde in ons vluggertje op b5 en dat is toch weer wat anders), maar ik ben het stellingsgevoel nog niet kwijt.

De witte stelling oogt niet alleen gemakkelijker, maar speelt dat ook. Waar wit zich kleine foutjes daar nog wel kan permitteren, wordt zwart direct opgerold. De verdediging in dit soort stellingen, waarin wit beschikt over diverse en echt gevaarlijke stukoffers, luistert heel nauw. Zo speel ik bijvoorbeeld in deze variant geen 10…, b4.

Ext5 Ron1

Er zijn daarbij dan heel veel complexe varianten (Pd5!?) , vaak kan wit remise forceren, maar wat ik vooral weet is dat de verdediging van zwart daar soms heel moeilijk te vinden is. Dat beheers ik allemaal nog niet.

Ook 20 jaar geleden koos ik daarom al voor 10…, Lb7. Na 11. Lxf6 kan ik zowel met pion als paard terugnemen. ( Ik had al gezien dat als ik met paard sloeg, ik op 12. g5, b4! moest spelen. ) Het ziet er nu na 13. Pcb5 dan allemaal eng uit, maar ik doe vervolgens wel steeds de sterkste!

Ext5 Ron2

Op 15. Lxb5 (wel veel beter dan met het paard slaan zoals hij deed) kon gewoon 15…, Ke7 volgen. Omdat pion a2 dan nog steeds hangt heeft zwart voldoende spel. Na 16. Dd3 mis ik alleen voor mij het sterkere 16…, f5. Maar 16…, Txa2 is goed genoeg omdat ik daarna aldoor de sterkste zetten blijf vinden. Dus mijn zetten 12 t/m 27 zijn gewoon sterk, met uitzondering van het schoonheidsfoutje op zet 16.

In het eindspel kon ik het wel op diverse plaatsen beter doen, maar ja, daar begon tijdnood ook een rol te spelen. Het duurde inderdaad even voor ik het simpele plan met opstormen van pion h5 zag, wat jullie eromheen allemaal natuurlijk allang hadden gezien.

Maar een partij waar ik best trots op ben. Ik heb het Najdorf- gevoel nog steeds."

En dit positieve geluid is dan gelijk een mooi einde voor een verslag van een uiteindelijk toch positief ervaren avondje schaak in Andijk.

Nimzowitsch

Nimzowitsch afl. 1 – Mein System, Ein Lehrbuch des Schachspiels

maart 5, 2014 Eddy Saraber

Als jongetje van 11 leerde ik schaken van een vriendje en uit een boekje van Euwe. "Hoe oom Jan zijn neefje schaken leerde". Mijn eerste schaakspel kreeg ik toen, van mijn opa in Delft. Toen ik achttien was, werd ik lid van een schaakclub in Amsterdam: "Het Vrije Veld". In 1956, ik was 19, stierf mijn grootvader. Hij was 84. Hij kon heel goed schaken. (Hij leerde mij het stikmat. Maar dat heb ik hier al eens eerder uitgelegd.) Hij zou ooit kampioen van Delft zijn geweest. Ik heb kort voor zijn dood nog tegen hem gespeeld. Met zijn prachtige 'antieke' schaakspel (ivoor en ebbenhout). Mijn vader probeerde dat spel voor mij – als enige nazaat met echte belangstelling voor het spel- uit de erfenis in de wacht te slepen. Maar dat lukte niet. Dat vind ik nog steeds jammer. Maar ik erfde wel een viertal oude schaakboeken. Die koester ik.

Eén ervan is A. Nimzowitsch "Mein System, Ein Lehrbuch des Schachspiels". (Berlijn 1925)

Ik deed het kortelings weer eens open en zag met vertedering dat opa er een los blaadje in had gelegd met een inhoudsopgave. Want vreemd genoeg vond de uitgever en/of de auteur die onnodig. Opa vond dat kennelijk lastig, en schreef er zelf één, in een keurig regelmatig klein lettertje. Hij moet flink in dit boek gestudeerd hebben, want geregeld vind ik in het boek kleine verwijzingen en verduidelijkingen in opa's handschrift. Dat moet lang vóór mijn geboorte zijn geweest.

Het werd in zijn tijd (maar ook later) een belangrijk boek gevonden.

Uit Wikipedia:
"Nimzowitsch (1886-1935) heeft een grote invloed gehad op de ontwikkeling van de openingstheorie en de strategie van het schaakspel. Zijn speelwijze werd in die tijd omschreven als "hypermodern". Hij schreef het belangrijke schaakboek Mein System (1925) en het vervolg Die Praxis meines Systems(1928)."

……………………………………….

"Nimzowitsch heeft verschillende openingsvarianten 'uitgevonden' of bestudeerd, die zijn naam dragen. Bijv. deschaakopening Nimzo-Indisch met de zetten 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4."

( ES: Er is ook een Nimzo-Siciliaans (1. e4 c5 2. Pf3 Pf6) En de Nimzo-Larsen Attack ( 1. b3) En voor de fanatieke speurder zijn er waarschijnlijk nog wel meer "Nimzo"- varianten te vinden.)

……………………………………….

"Hij was een groot bewonderaar van zijn tijdgenoot Siegbert Tarrasch, hoewel beide schakers het niet altijd met elkaar eens waren." (ES : Diens destijds eveneens baanbrekende boek "Die moderne Schachpartie" (1916) kreeg ik ook uit opa's nalatenschap. Maar daar heb ik ook al eens over geschreven.)

Ik heb wel eens ergens gelezen dat o.a. zijn begrip "Ueberdeckung" en de beschouwingen van Nimzowitsch over vrijpionnen belangrijk waren. Ik dacht dat ik op dat laatste maar eens een blik moest werpen. Kan nooit kwaad. Gewapend met Houdini ging ik aan de slag.

Al snel trek ik de volgende conclusies:

1. Nimzo heeft heel veel woorden nodig om iets uit te leggen.

2. Maar dat doet hij ook omdat hij het een beetje leuk wil houden. Hij is ongetwijfeld de grappigste schaaktheoreticus aller tijden. Maar af en toe denk je : Ja grapjurk, schiet nou eens op!

3. Het boek is qua structuur wel een beetje chaotisch. Hij verwijst bijv. naar partijen in z'n boek die je dan nergens kunt vinden. Lettergrootte wordt gebruikt om paragrafen te onderscheiden, maar af en toe gaat dat fout, en weet je niet of hij aan een nieuw onderwerp is begonnen. Enz.

4. Houdini constateert van tijd tot tijd enorme fouten in analyses van demonstrerend materiaal. Die werden in zijn tijd waarschijnlijk niet opgemerkt. Nimzo hoorde toen tot de top-drie van het schaken. Die kon zich niet vergissen.

5. Drukfouten zijn ruimschoots voorradig.

6. Een 'vrijpion' is voor Nimzo niet helemaal wat het voor ons is.

7. Heel vreemd: Ondanks alle bovenstaande nadelen, vind ik het -ook nu nog- een buitengewoon interessant schaakboek. Ik begrijp de lof die het toegezwaaid kreeg. (En dan te bedenken dat er in zijn tijd nog nauwelijks schaaktheorie van importantie bestond. )

Ik zal in een paar afleveringen op deze website proberen enkele van bovenstaande meningen toe te lichten n.a.v. zijn theorieën over "de vrijpion".

Nimzowitsch: Levendig en voor een schaaktheoreticus best grappig, maar ook wel breedsprakig.

Hieronder een voorbeeld:

"Regel: Elke gezonde, niet gecompromitteerde pionnenmeerderheid moet een vrijpion kunnen opleveren.

Van de drie pionnen op de koningsvleugel is de f-pion de enige die geen 'antagonist' heeft, de f-pion is dus de minst gehinderde en heeft derhalve het grootste recht "vrij" te worden. Hij is de rechtmatige "Kandidaat". En deze titel geven we hem dan ook. Wij geven hem een akademische graad: Mijnheer Kandidaat! En daaruit ontwikkelt zich de lakonieke regel: de Kandidaat gaat vóór! Een regel die niet alleen door strategische noodzaak gedicteerd wordt, maar -dat zult u moeten toegeven – nog veel meer ook door "hoffelijkheidsplicht". (Dus onvergetelijk voor wie zich een 'hoffelijke heer' noemt. En dat doen we toch allemaal!)

Wetenschappelijk exact geformuleerd wordt de regel aldus: De spits wordt afgebeten door de "Kandidaat", de andere pionnen zijn slechts als begeleider te beschouwen. Dus : f2- f4 f4-f5! En daarna pas g2-g4-g5 en dan f5-f6. Als de zwarte pionnen op g6 en h5 staan geschiedt f2-f4 , g2-g3 (niet gelijk h3, wegens verlammingsverschijnselen) , h2-h3, g3-g4, f4-f5. Hoe eenvoudig!. En toch, hoe vaak ziet men zwakkere spelers in de diagramstelling met g2-g4 beginnen. Daarop volgt g7-g5, en de pionnenmeerderheid is waardeloos. Ik heb me er vaak het hoofd over gebroken, waarom de minder geoefende spelers de g-pion spelen. De zaak is eenvoudig te verklaren: de desbetreffende spelers zijn besluiteloos, of ze rechts (h4) of links (f4) zullen beginnen, en in hun radeloosheid besluiten ze -zoals een goede burgerman betaamt- de gulden middenweg te kiezen."

Aldus Nimzowitsch.

Opmerking van een 21-e eeuwer :
Waarom noemt hij nu ook niet even wat er moet volgen als er een zwarte pion op g5 staat? Ik denk omdat z'n 'wetenschappelijk exacte regel' dan even niet opgaat.

Zijn die uitstapjes naar "Herr Kandidat" en "hoffelijkheidsplicht" , en naar "de gulden middenweg" van de brave burger zinvol?

Ik denk van wel. Ik weet zeker dat ik die wetenschappelijk exact geformuleerde regel nu nooit meer vergeet. (Maar ik weet niet of ik het een heel boek met dit soort grappen volhoud.)

Volgende keer verder over "Die Blockade der Freibauern." Interessant! Nuttig! Wat zal hij daarover te vertellen hebben?

Nimzowitsch

Nimzowitsch afl. 2 – De blokkade van de vrijpion

maart 4, 2014 Eddy Saraber

Anderhalve bladzijde heeft Nimzo nodig om op gang te komen voor hij echt ter zake komt: de vrijpion moet ‘geblokkeerd’ worden. Vóór de vijandelijk vrijpion moet je een stuk plaatsen.

Met ontboezemingen als: Is dat niet oneconomisch, een ‘officier'(=stuk) zo’n pion laten blokkeren? Je kunt zo’n pion toch gewoon van enige afstand in de gaten houden. Zo ontneem je die blokkerende officier zijn bewegingsvrijheid, en degradeer je die zelf tot pion …… “Ik ben blij u een – naar ik meen- overtuigende oplossing van het gesignaleerde probleem te kunnen aanbieden: Vrijpionnen m o e t e n geblokkeerd worden.”

U zal denken: Dat zal wel. “Maar nog belangrijker dan die vaststelling is de vraag: w a a r o m ? hoezo?”

Volgen eerst weer uitweidingen. Bijv. “Net zo lachwekkend als het is om een roman te schrijven zonder daarbij psychologie aan te bieden, is het om een leerboek van schaakstrategie te schrijven zonder zich in het wezen van de schaakstukken te verdiepen. Ik moet benadrukken dat de vrijpionnen en alle andere acteurs voor mij een ziel hebben, dus net als de mens w e n s e n die onbewust in hen sluimeren, en v r e e s, waarvan ze het bestaan zelfs niet vermoeden.”

En dan eindelijk (blz 74) :

“Om nu over te gaan tot de orde van de dag: Er zijn drie redenen die een blokkade van een vrijpion noodzakelijk maken. “

De eerste reden vindt Nimzo

“De vrijpion is een crimineel, die achter slot en grendel hoort, milde maatregelen als politietoezicht zijn onvoldoende! Een vrijpion heeft expansiedrang en bovendien kunnen door hem achterspelers ontwaken.”

Wat die expansiedrang betreft : vrijpionnen die niet geblokkeerd zijn hebben de neiging vooruit te willen, “dat desnoods met hun leven willen betalen” (offeren dus).

Bijv. om zo een open lijn te creëren. Of om zo een veld vrij te maken voor een paard of ander stuk. Of om een achter zich bevindend stuk te reanimeren.

Te Kolsté- Nimzowitsch Baden 1925

“Zwart, wiens damevleugel en centrum bedreigd schijnen, probeert een Kandidaat (ES: zie afl. 1) productief te maken. ”

( Dan volgt even een smoes van Nimzo om te verhullen dat hij geen voorbeeld bij de hand heeft met een echte vrijpion, en dus maar voorbeeld met een Kandidaat neemt..)

“Omdat een Kandidaat al voor 90% een vrijpion is, gelden voor hem dezelfde regels als voor de vrijpion.”

1… f4! 2. gxf4 g4! 3. Lg2 Nhf5!

Dit is dus een voorbeeld van het opofferen van een vrijpion (nou ja, Kandidaat) om een veld vrij te maken voor een paard.

Nimzo is erg tevreden over deze partij, die hij wint. Volgens hem dankzij zijn superieure vrijpionnen-strategie. (Houdini toont aan dat daar toch nog een flink aantal verdere onregelmatigheden van wit voor nodig waren.)

Een ander voorbeeld:

Aljechin-Treybal Baden 1925

1. e4 f6 (1. .. Pc7? verliest de c-pion orakelt Nimzo. Maar Houdini ziet dat niet! Maar vindt desondanks ook 1 .. , f6 beter!) 2. exd5 fxe5

3. d6! En dit is dus een voorbeeld van een zichzelf opofferende vrijpion , e4 (want na Txd6 volgt fxe5!) 4. Kxe4 Txd6 5. Ke5! Tcd8 en na 6. Pc7 staat wit wat beter 0.52

De partij ging echter verder met 6. Lxe6 en Aljechin won.

“Men neme er nota van dat het ingrijpen van de koning pas mogelijk werd door de zelfmoordaanslag van pion d5”

Nimzo verzuimt hier mee te delen dat 6. Lxe6 een blunder is, van Aljechin nota bene! Wegens:

6…. Txe6! 7. Kxe6 Td5! en wit gaat in twee zetten mat! (De witte koning zit opgesloten temidden van zijn vijanden. )

Mijn commentaar dus: Men neme er nota van dat het ingrijpen van de koning ook risico’s met zich meebracht, en dat zelfs Aljechin die niet zag.

Dit is dus ook een voorbeeld van de door mij in aflevering 1 gesignaleerde slordigheden in Herr Nimzowitsch’ analyses en commentaren.

Maar ook hier blijf ik desondanks het gevoel houden dat ik er wat van heb opgestoken.

In de volgende aflevering: Andere redenen die het” blokkeren” van een vrijpion noodzakelijk maken.

o.a. “Der feindliche Bauer als unser Schutzwall ” en “Die Verplanzung der Lähmungs-Erscheinungen der Blockade nach dem Hinterlande.” en “Ueber die pessimistische Weltanschauung, und wie diese sich zur schwärtesten Melancholie verdichten kann.” (?????)

Kijk, die man is ook nog een psycholoog! Ik ben zeer benieuwd.

Aris de heer