Afgelopen maandag was het zover. Het schaakcircus weer begonnen. Mannen uit Haarlem parkeerden hun wagens in Middenbeemster en maakten zich gereed voor de feestelijke voorstelling van ons ouderwetse beestenspul. Onze spreekstalmeester Paul heette iedereen van harte welkom. Onze artiesten hoopten dat ze het publiek aangenaam zouden kunnen bezighouden. Maar vreesden wel dat deze bezoekers zich niet zomaar gewonnen zouden geven. En we weten allen dat ook ons circus in moeilijke omstandigheden verkeert en dat succes niet vanzelfsprekend is.
Foto's groter of beter, klik erop.
Enigszins clownesk was het optreden van Gerrit en tegenstander. In razend tempo wisselden ze hun grappen uit. Ik moest omdat ik thuis iets belangrijks had laten liggen helaas spoedig even de tent weer verlaten, maar was snel weer terug bij de piste en stelde om 21.05 tot mijn verbazing vast dat het optreden van Gerrit en Emil Aktas al bijna voorbij was. Mij leek die Aktas zelf ook een buitengewoon bekwaam artiest. Ik was onder de indruk van zijn vaardig optreden, en waarschijnlijk Gerrit ook. Die voelde zich misschien na een aantal zetten al onprettig. Hij struikelde al snel languit over de ‘Hollandse’ hindernis van Aktas, en kwam tamelijk ongelukkig terecht. Nu denk je dat tot het arsenaal van clowneske grappen behoort, maar nee, hij moest als eerste van ons gezelschap echt geblesseerd terug naar de kleedkamers. Ik was stomverbaasd toen ik later de Elo van Emil Aktas’ zag (1218). Onbegrijpelijk, want na ook een deeltje van zijn behendige analyses post mortem te hebben mogen bezichtigen, was voor mij duidelijk dat hij veel sterker is dan zijn Elo aangeeft. Hoe komt zoiets? Raadselachtig.
Vrij kort na deze nederlaag gebeurde er nog een heel ernstig ongeval. Jos, bij ons toch zeer gewaardeerd als dierentemmer, nooit te beroerd om gevaarlijke risico’s te nemen, ging daarin dit keer wat te ver, door het eens met de Poolse opening te proberen. Hij moest het opnemen tegen een nogal gevaarlijk beest, die naar Jos’ eigen zeggen bij het ongebruikelijke begin van Jos’ act al direct zijn klauwen uitsloeg en daarmee niet heel veel later onze dompteur zelfs zo gevaarlijk verwondde dat die naar de eerste hulp moest worden afgevoerd. Nu is dat nog geen reden voor heel grote ongerustheid. Dat overkomt dierentemmers wel eens, en daar komen ze vaak wel weer overheen. We hopen het van harte, want waar zou ons circus zo gauw een nieuwe leeuwentemmer vandaan moeten halen.
Een derde misser in ons programma stond ons daarna ook al snel te wachten. Onze bekwame jongleur Paul bleek nog steeds niet al te vaardig om te kunnen of willen gaan met de Blackmar-Diemer ringen (hoewel ik hem er toch destijds op de site flink op heb willen trainen) en verkoos Franse schotels (geleend van het cirque de soleil?), maar liet er ook daar al gauw een paar van op de grond kletteren. Zijn gelaatskleur werd dus al gauw veel roder, en geregeld verstopte hij zijn gezicht in zijn handen van schaamte.
Hij had al gauw voor zijn act te weinig ruimte over en moest angstig afwachten wanneer er weer een proef van hem zou mislukken. Het publiek begon te morren. En het witte paard tegenover hem ging bekwaam over tot de aanval en schopte hem daarna nogal hardhoevig de piste uit.
Toen stond het 0-3, een akelige start voor ons provinciaal gezelschapje. Maar gelukkig waren er een paar artiesten over die de show nog een beetje kleur zouden kunnen gaan geven.
Daar waren alleerst die twee die we van circussen in grotere steden hadden kunnen inhuren om ons gezelschap aan te vullen en wat meer kwaliteit te bezorgen. En dat deden ze inderdaad.
Bert Kaizer speelde zeer geconcentreerd en zag alles. Hij reed een heel spannende dressuurproef en hield de leidsels stevig in handen. Ik zat in het publiek en bewonderde de kapriolen met zijn paard via het sterke veld e5 ademloos. Ik was er eigenlijk van overtuigd dat hij ging winnen. Moest helaas om 23.30 pm weg en zag later dat het niet gelukt was. Even dreigde hij zelfs toch nog van zijn paard te vallen, maar hij bleef knap een beetje overeind, en het publiek applaudisseerde tenslotte dankbaar. Toch remise. We hopen dat hij nog vaak de dressuurproef in ons programma zal komen verzorgen. Wat is tenslotte een circus zonder die prachtige paarden!
Goochelaar Koen van Lankveld deed wat van hem verwacht werd. Hij goochelde Schots met een aantal onnavolgbare trucs bij de tegenstander het smakelijkste van diens bord, en stond absoluut veel beter na het verdwijnen van zijn eigen dame en onnavolgbaar daarvoor in de plaats toveren van twee vijandelijke torens! Maar jammer jammer, hij had wel heel veel tijd nodig voor het slot. Hij had derhalve waarschijnlijk te weinig mogelijkheid meer om de grote finale trucs in zijn prachtige act in te passen, door tijdnood. Nou ja, jammer jammer, het zou in ieder geval wel remise blijven, dachten we. Heel vervelend voor hem dat van Soest zelf ook een magiër bleek, uiteindelijk van de tijdnood gebruik maakte, en hem tenslotte zelf toch nog weggoochelde. Koen had echt een groot applaus verdiend. En ook voor Koen geldt: graag zien we hem volgende keer weer zijn adembenemende handigheid vertonen.
Dan was de beurt aan Frank. Die dirigeerde vaardig het orkest op de achtergrond. Hij liet wit de Siciliaanse melodie spelen en deed dat met grote vaardigheid. Ron schreef me dat Frank het prima deed, maar toch nog maar eens met Bert moet overleggen omdat die dit type ouvertures nog beter kent. Dat lijkt me overbodig. De grote concertmeester Komodo vertelde me na afloop dat er echt nergens ook maar iets mis was geweest met de opvattingen van Frank. Maar ja zijn publiek was helaas te veel verwend om het met zwart echt te kunnen overrompelen. Maar het was wel een heel deskundige en gezellige achtergrond-muziek. Ook remise.
Resteren de mooist acts uit ons programmaboekje. Als daar waren: onze trapezewerker Martin en onze messenwerper Ron.
Ik vind het lastig om vast te stellen wie maandag de ‘act van de avond’ verzorgde. Beiden verdienden een oorverdovend applaus.
Martin trad op in Engels kledij, en ik koester intussen na vele jaren toch eigenlijk het donkere vermoeden dat dat helemaal niet zo’n goede toerusting is voor spannende trapeze-oefeningen. Het belemmert en vertraagt je een beetje in je bewegingen. Voor je het weet mislukt er iets en lig je in het valnet. Niet erg, maar je bedoeling niet. Ook nu was er heel veel geduld nodig om iets van spanning bij het publiek tevoorschijn te krijgen. En dat was de verdienste vanavond van Martin. Vaak zag ik hem in het verleden onderweg ergens misgrijpen en af en toe zelfs naast het net vallen. Maar daar was nu geen sprake van. Het publiek kon rustig op zijn stoel blijven zitten, het was niet sensationeel wat voorgeschoteld werd, maar wel degelijk en heel heel heel geduldig. Tot Martin bij zet 25, toen het publiek zelf wat ongeduldig werd, met een schitterende dubbele salto zijn voorstelling kon bekronen. Groot applaus dus. Ik heb die salto dan ook opgenomen en zal die verderop nog even voor u afdraaien. En toch denk ik vanavond maar weer de topper van ons programma te noemen : de act van onze messenwerper Ron.
Ron opende zijn optreden met de -ons inmiddels overbekende- rustige opening met veel achtergrondvenijn. (Ik heb inmiddels ook van hem te horen gekregen dat ik niet al te gemakkelijk eventueel toekomstig extern publiek zijn openingen moet verklappen in ons programmaboekje, want dat is niet gunstig voor het applaus waar we op hopen.) Ik zeg dus nu verder maar niks over de details ervan. Wel dat Ron van het begin af aan zijn medewerker heel veel spanning bezorgde. Heel lang zoefde elk mes vervaarlijk in diens richting, en trof hem steeds net niet, maar het was wel iedere keer adembenemend. Volgens Ron had het nog wel iets enger gekund, maar ik vond het de hele avond sensationeel en eng genoeg. Uiteindelijk werd de act bekroond toen onze artiest geblinddoekt de schitterende laatste fatale worp deed. Fataal in de zin van dat het object het zelf ook niet langer kon aanzien en het opgaf.
Zo werd het 3-5. Helaas niet het volledige succes dat we gehoopt hadden, maar de recensie kan zeker niet slecht zijn. Een tamelijk eervol resultaat. We blijven trainen, en reken maar dat ons optreden grandioos zal worden als ook onze directeur volgende keer ook weer meeKuiert.
Enkele highlights van ons nieuwe programma:
Gerrit:
13. Lb5? Pb4! 14. Db2 Pxc3 ( 14. … Lxf6 is nog veel sterker wegens 15. Ld2 Pxa2 16. Txa2 Lxc3 17. Lxc3 Txa2 !! maar ook Pxc3 is sterk genoeg)
15. Dxc3 Lf6!! Hiermee raakt wit een kwaliteit achter tegen een pion, maar zijn tegenstander weet daar verder wel raad mee.
Jos:
Hoewel hijzelf vond dat zijn tegenstander zijn al te agressieve opening al snel weerlegde, vindt K. dat niet echt. De gewenste ongekende zwarte perspectieven bleven inderdaad uit maar het witte voordeel was toch maar klein, tot zet 22. Als zwart een verkeerde afruil van stukken kiest gaat het mis.
Na 22. … Pxe5 23. Pxe5 Lxe5 24. Lb4 (waar Jos wrsch. bang voor was) Df6 25. Lxf8 Txf8 heeft zwart misschien bijna voldoende compensatie voor zijn kwaliteit.
Maar het gaat mis na 22. …. Lxe5? 23. Lb3! Lxh2? (23. …. Lxb2 24. Lxd5+ ! Kg7 25. Te6 ook erg onprettig voor zwart maar iets minder desastreus) Dit is een offer dat blijkt niet te werken 24. Pxh2
En bovendien de dreigingen worden zwart evengoed te machtig. 24. …. Pe5 25. Dd4 Pc4 26. Lc3 en de matdreiging op g7 zal minstens tot verlies van een stuk leiden. En zwart had er al een geofferd. Zwart geeft op.
Paul:
De lucht was al grijs, maar zeer donkere wolken pakken zich samen na:
16. … g5? Een poging om dan maar vooruit te vluchten, terwijl in vredesnaam maar dapper afwachten misschien beter was.
Want na 17. hxg6 ep Pxg6 18. Pxg6 (Lxh6!!! nog sterker) Dxg6 19. Tg3 is het wachten op het dodelijke slotakkoord.
Dat vindt wit door lang te rocheren, zijn andere toren ook te hulp te laten snellen en vervolgens met wel heel veel stukken de laatste gammele restanten van wat ooit een koningsstelling heette onder vuur te nemen:
23. Ld1! en zwart geeft op. Straks gaat wellicht die g-toren ook nog naar de h-lijn! Naar voor Paul, maar wel mooi gedaan door Robin Mandersloot.
Koen:
Het cruciale moment:
laatste zet 21. c2-c3!? Er is nog niet veel aan de hand, ook niet volgens Prof Dr K, maar wit wil nu toch maar eens – voor hij bedenkt hoe echt druk op de zwarte koning te gaan realiseren- iets doen aan zijn voor later wat weinig vertrouwen wekkende damepionnen-stelling. Waarom niet? Zwart moet nu iets gaan doen met of voor pion d4.
Hij moet kiezen:
1. pion d4 doorschuiven en zo rekenen op tactische grappen en zo bovendien wit niet helpen z’n pionnenstelling te repareren 2. d4 dekken met c5 3. d4 offeren en met Le4 en Pf5 sterke velden met zijn stukken opzoeken 4. slaan op c3 en zo ook een tempootje jegens de witte dame te ontwikkelen. Eventueel na Dxc3 de torens te ruilen en een minimaal gunstiger eindspel ingaan.
En nu neemt zwart een verkeerde beslissing. Volgens het schaakprogramma is d4-d3 het beste. Ja, die verliest zwart dan wel (laten staan is niet aan de orde, wie wil er nu zo’n handenbinder in zijn stelling) , maar hij krijgt van alles terug in de vorm van penningen! Lollig hoor!
analysediagram na Le2xd3 :
22. …. Pg6! valt f4 aan. (Ld3 staat gepend door de toren op d8. Leuk is nu 23. Dc2 (uit de penning, maar toch ….) Txd3 24. Tdxd3 Pf4 en nu staat de Toren gepend door de Loper! ) Na (22. … Pg6!) dus 23. Dc1 (uit de penning) Lxd3 24. Tgxd3 Txd3 25. Txd3 en nu krijgt zwart zijn pion terug met … Dxc4 met nog weer aanval op 2 pionnen. Zwart staat zeker niet slechter. Maar het zal wel remise worden. Maar wat is ons spelletje soms toch mooi!
Terug naar hoe het echt ging:
21. .. dxc3? Maar dat is echt minder. Zwart overziet (of schat verkeerd in) Dxd8!! Koen ruilt zijn dame tegen twee torens. Ik kan me niet voorstellen dat Roland van Soest niet weet dat twee torens vaak iets sterker zijn dan een dame. Ik denk dus dat hij dacht dat de extra pion, wellicht lastig op c3, voldoende was. Nou nee dus! Doch hier zal ook Koen wel lang over nagedacht hebben.
Na zet 29 is wel duidelijk geworden dat Koen totaal gelijk had met zijn dame tegen 2 torens:
Ik stond naast deze stelling en dacht: Wat is er tegen 30. g4? Prof Dr K vindt dat ook de beste. Koen kiest 30. Ta6. Ook weer na heel lang nadenken! Die zet bevalt me minder. Na 30. … Pxf4 krijgt wit wel veel mogelijkheden, maar anderzijds het is bijna niet meer te overzien. Maar het is wel een pion die je dan kwijt bent. We kunnen het Koen niet kwalijk nemen. Want er begint nu echt tijdnood te dreigen. Hierna wordt na 30. … Pb4? de partij derhalve van beide zijden wat rommeliger. Maar wit blijft geregeld toch wat beter staan. Tot helaas rond zet 38 de zaak uit zijn handen glipt. Maar Koen heeft evengoed getoond een hernieuwde aanwinst voor ons team te zijn.
Bert Kaizer
Bij zet 22. is er nog weinig aan de hand. Zwart staat zeker niet minder. Maar dan begaat Piet Zegers na 22. Lg6xPe4 een onnauwkeurigheidje:
23.fxe4? (23.Dxe4!? is beter. Ook nu 23. … Pg6! (aanval met de toren op de dame) . Maar nu kan 24.Db4 omdat nu de weg voor de dame niet versperd is door pion e4) 23…Pg6! Dat valt nu de dame èn de pion op b2 aan 24. Df3 Dd7? (maar nu had gewoon slaan 24…Lxb2!! 25.Tb1 Lf6 best gekund)
25.c4 (Dekt pion b2. Ziet er verder niet erg dreigend uit, maar Zegers heeft wel degelijk plannetjes. Hij wil op een of andere wijze zijn eigen hindernis op d5 kwijt, zodat Lb3 pion f7 op de korrel krijgt en daar met Tf2 en Taf1 een leuk batterijtje op richten Le5? Maar dat speelt wit in de kaart. Die loper op f6 schermt ook f7 een beetje af. (beter 25…Pe5! 26.Dg3 Pg4 met aanval op e4, en op b2. Dat gaat een pion opleveren 27.Tb1) 26.c5 (interessant, en volgens plan ) Als ik achter zwart gezeten had was ik nu een beetje nerveus geworden. Maar dat schijnt toch niet echt nodig te zijn. De batterij tegen f7 schijnt met veel moeite wel onder controle te kunnen blijven.
Prof Dr K geeft hier Lf6 (dus toch weer, om te helpen bij het afschermen van f7) . 26. … Te7 27. c6 bxc6 28. dxc6
Zo, maar nu lijkt het wit gelukt. Straks nog even die 2 torens op de f-lijn, misschien g4 en/of Lg5 en duwen maar.
Tot mijn verbazing geeft Prof Dr K hier 28. …. Dxc6. Dat kost een kwaliteit na 29. Ld5 en toren a8 moet eraan geloven. Voordeel van die zet is dat dan ook die akelige loper niet meer op f7 gericht is. Kun je nagaan hoe kritisch de situatie aan het worden is, dat zelfs Prof Dr K een kwaliteitsoffer nodig heeft. Ik kan me voorstellen dat zoiets krampachtigs in Bert Kaizer’s hoofd niet opkomt. Hij speelt 28. ….De8. Je moet toch wat. Maar de dametoren is nu voorlopig ongeschikt voor assistentie bij de verdediging. En die andere toren gaat onder ernstig gebrek aan ruimte lijden. 29. Lg5!! en ineens staat wit aanmerkelijk beter. Bert ziet hierna toch knap kans om de dreigingen op de koningsvleugel een beetje te neutraliseren, maar als gebruikelijk bij schaken moet je dat dan weer inruilen voor andere problemen. Onderstaande stelling is ook niet lollig.
36. Txc7 Wit staat inmiddels een kwaliteit voor, en zijn twee torens op die open lijn zijn zo een flink gevaar. Dat zou wit toch wel moeten kunnen winnen. Maar dat gebeurt niet. Tijdnood? Geen zin meer? Niet meer van belang voor de eindstand? Vermoeid? Onder de indruk van de taaiheid van de tegenstander? Ik was er niet bij. Wit is tevreden met herhaling van zetten. Misschien wilden zijn makkers naar huis.
41.Tc8+ Kf7 remise overeenngekomen
maar na 42.Dh4 [om eerst e4 te dekken] is daarna de aanval lastig genoeg om minstens zwart te dwingen flink af te ruilen ( 42. … h6 43. Le7!! (dreigt Tf8) Lf6 en daarna ruil van stukken en Ta8 om a6 aan te vallen) en met twee vrijpionnen op de damevleugel en een kwaliteit moet dat te winnen zijn.
Zo ging het gelukkig niet. En het neemt niet weg dat Bert Kaizer vanavond een fraai visitekaartje heeft afgegeven. Wij zijn blij met hem.
Martin:
Martin vanavond als gezegd: heel geduldig spel, zonder fouten, wachten tot het konijn langs komt, en dan ‘pang’. En aanschouwt dan hier het konijn:
25. …… Db7-f3 ???? 26. La5 !!! De kracht van twee samenwerkende lopers! Leve het loperpaar! Dat gaat in ieder geval een kwaliteit kosten. ( ….. T6b7 27. Lc6 ! brrr) . ‘Nog wel even kijken of die drie stukken in de buurt van de koning nog iets akeligs kunnen bedenken. 26. …. Pxg3 of 26. … Ph4 Dat blijkt niet genoeg teweeg te brengen. Minstens kwaliteitswinst dus. Maar zwart is – terecht- zo geschrokken dat hij het daarna heel snel geheel verder aan gruzelementen laat vallen.
26. …. T6b7 27. Lc6!
27. ….. Txb1? paniek (na 27. … Dxc6 28. Dxc6 Txb1 29. Txb1 Txb1 + 30. Kg2 heeft zwart althans nog een Toren plus een Paard voor zijn Dame. Maar ja, dat gaat daarmee toch ook niet meer lukken.) 28. Lxf3 en wit had wrsch. niet gezien dat de toren op e1 gedekt staat door La5. Dus uit! Een mooie slotcombinatie
Frank:
De partij van Frank vertoont egenlijk geen ‘highlights’. Het is allemaal rustig, en degelijk. Zelden zo’n foutloze partij gezien waarin zo van begin tot eind nergens het evenwicht werd verbroken. Een stelling waarin dat duidelijk te zien is, na zet 19.
Plus van zwart: een mooi loperpaar. (De hindernis van die eigen pion op e5 zal gemakkelijk kunnen worden omzeild.) Hij heeft wel een dubbelpion. Wit heeft de meerderheid op de damevleugel. Als beide spelers het zo wel best vinden zal in de zeer nabije toekomst wel een grote afruil van de zware stukken gaan plaatsvinden. En zo gaat het dan ook. Remise.
Ron:
Het lekkerste voor het laatst (met delen van het commentaar van hemzelf) :
‘Hier weer lang nagedacht. Moet ik Lg5, Pg5 of h4 spelen? Zijn loper is echter nu een belangrijke verdediger, die beter weg kan zijn, mijn loper heeft niet echt veel functie meer. 13. Lg5 13. ….Lxg5 (listig, zet een val ES: ??) 14. Pxg5, Tc7? 15. Pf3! (anders kan zwart d4! spelen en zijn de rollen opeens omgedraaid)
Maar in een volgende mail vult Ron aan:
‘Toch niet de perfecte partij. Ik heb me wel aan de paden van deze opening gehouden. Lg5 leek me logischer dan 13. Pg5 (ES: Komodo vindt Pg5 sterker), maar die moet hij dus nemen met zijn loper. Na Db6 had ik natuurlijk pion b2 geofferd. En hij blijkt geen tijd te hebben voor d4, dus de terugtocht Pf3 was niet nodig. Maar reken dat maar eens uit achter het bord en waarom zou ik risico nemen?’ ES: Komodo geeft inderdaad i.p.v. Pf3 gelijk 15. h4! met flink voordeelvoor wit
15 .. De7. Nu had ik echt het gevoel al dat ik gewonnen moest staan en het op zorgvuldige afwerking aankwam, zwart komt niet tot tegenspel, mijn koning kan echt overal nog heen, desnoods e2 of f1. 16. h4 (sterk en logisch)
Aan dat zorgvuldige gaat niets mankeren. Met 0-0-0 en g4 wordt de aanval verder uitrgebouwd. Na zet 20 staat zwart totaal verloren.
22. h5!! creëert een mooi steunpunt op g6! Dat 4 zetten later benut gaat worden:
26. Tg6! Th8 (dekking van h6) 27. Tf6+, Ke8 alles gedwongen
28. Pg6 Tg8 29. Dh4! (wat een schoonheid)
Vreselijke dreigingen, via 30. Tf8+ ! (waarna meestal De7 (mat) plaats gaat vinden)
Zwart probeert het nog, maar zoals ooit het liedje luidde ‘vluchten kan niet meer,’k zou niet weten hoe!’
29. …. Kd8 30. Tf8+, Kc7 31. Dd8+
‘en hij gaf op. Hij verliest niet alleen (veel) materiaal, maar gaat ook snel mat. Volgens mij een van mijn beste partijen ooit. Hoop dat Houdini bevestigt dat ik foutloos gespeeld heb. Mijn tegenstander kan dus echt wel schaken, hij zag praktisch alles aankomen.’
M.i. wel een ‘foutloze’ partij. Voordeel verworven, voorzichtig uitgebouwd, prachtig uitgecombineerd. Inlijsten en boven je bed hangen!
1 |
7366095 |
Jos Lohmann |
1849 |
– |
7957015 |
Andre Meester |
1861 |
0-1 |
2 |
8529532 |
Ron de Vink |
1890 |
– |
6239948 |
Jan Rot |
1809 |
1-0 |
3 |
6808131 |
Paul Verkooijen |
1768 |
– |
7889288 |
Robin Mandersloot |
1768 |
0-1 |
4 |
7887220 |
Koen van Lankveld |
1748 |
– |
7786867 |
Roland van Soest |
1720 |
0-1 |
5 |
7316276 |
Bert Kaizer |
1662 |
– |
8207804 |
Piet Zegers |
1658 |
½-½ |
6 |
7826654 |
Martin Zwaneveld |
1654 |
– |
7526948 |
Leendert Saarloos |
1666 |
1-0 |
7 |
7803114 |
Frank de Geus |
1677 |
– |
7366447 |
Hans van Heems |
1500 |
½-½ |
8 |
7268195 |
Gerrit van Dok |
1588 |
– |
8356326 |
Emil Aktas |
1218 |
0-1 |
|
1729 |
|
1650 |
|
Eindcorrectie moet nog plaatsvinden