Voor de vorige afleveringen over het Blackmar-Diemer-gambiet zie bij ’categorieën’ en dan bij ‘Diemer’

De vorige keer verdiepten we ons in de meest voorkomende voortzetting van de Teichman-defense.

   BDG5Teichm0

   BDG5TeichmB0

Waarin  6. h3 de standaardzet is We keken naar de variant waarin Zwart sloeg op f3. Maar dat hoeft natuurlijk niet. Zwart kan terug naar f5. Dan verzeilt zwart in een heel andere variant, die ik later aan de orde zal stellen. Ik vind  varianten met een loper op f5 voor wit het lastigst, maar  hier zou wit na eerst Lg4 met h3 een tempo meer kado gekregen hebben, en dat moet voldoende zijn voor wit. Maar U zult 6. .. Lf5 maar zeer zelden aantreffen. Schakers vinden het niet prettig om toe te geven dat ze een verkeerde zet gedaan hebben en een stapje terug moeten doen.

Minder  gebruikelijk dan het vorige keer besproken 6. …. Lxf3, maar toch wel veel toegepast, is de zet waar we het nu over willen gaan hebben:

6. … Lh5. 

  BDG5TeichmB1

In de database van mijn eigen partijen vind ik hem negen keer.  En twintig keer 6. ….  Lxf3 Volgens mij is 6. .. Lh5 logischer dan Lxf3, waarmee zwart wel erg gemakkelijk afstand doet van zijn dameloper, die bij verdedigen van de zwarte koning best nuttig kan zijn.  Bovendien is het bezit van het loperpaar voor wit op zich al een kleine compensatie voor de pion achterstand. Daar komt bij dat wit in de Diemer altijd wel g4 wil spelen en dus het daarvoor noodzakelijke h3 kado krijgt.

In alle mij ter beschikking staande partijen in databases en boeken zijn de volgende zetten bijna verplicht  (en dus gelukkig gemakkelijk te onthouden) :

7. g4!  wie a zegt moet ook b zeggen. Je speelt een gambiet en dan moet je durven! 7. .. Lg6  8. Pe5 

   BDG5TeichmB2

Ooit kreeg ik hier ten antwoord:  8. … Le4?  Die zet is niet serieus te nemen.

Het vervolg was:  9.Pxe4 Pxe4 10.Df3 Dd5 11.Lc4 Da5+ 12.c3 Pd6 13.Lxf7+ en zwart had hier al kunnen opgeven. Ook 8. .. Pe4? is niet gevaarlijk. Na 9. Df3  Pxc3  10. bxc3 staat wit goed.

Er zijn drie, wel serieuze, antwoorden mogelijk na 8. Pe5 :

•     a.  8. …  Pbd7
•     b.  8. …  e6
•     c.   8 .. c6  Dit kan dus direct, maar  dat komt meestal 1 of 2 zetten later toch wel en leidt dan ook tot de varianten  a en b. Dus dat laat ik maar even zitten.

•   a.

Eerst maar   8. .. Pbd7

  BDG5TeichmB3

Vrijwel alle partijen die ik vond gaan op de volgende manier verder: (En ook lekker gemakkelijk te onthouden.)     8  …. Pbd7 9.Df3 c6 (b7 staat aangevallen, 9. … Lxc2?  10. Dxb7  e6  11. Pc6! Dc8  12. La6!) 10.Pxg6 hxg6 11.g5! (Wie a en b zegt moet ook c  zeggen.)

  BDG5TeichmB4

Waar moet dat zwarte paard naartoe? Naar 11. …  Pd5 ziet er niet prettig uit.  12.Pxd5 cxd5 13. Dxd5 en na een snelle korte of lange rochade valt er (zonder een pion achterstand) voor wit genoeg te schaken. Vooral de halfopen f-lijn biedt perspectieven. 

  BDG5TeichmB5

Maar waarschijnlijk hoef je niet eens je pion gelijk terug te winnen en kun je met 13. Ld3!  (ontwikkelen, veld f1 vrij maken) gevolgd door Tf1 ook gewoon op aanval blijven spelen.

Terug naar ons uitgangspunt, waar moet dat paard naartoe?

  BDG5TeichmB4

Niet naar d5, blijven dus over   A.       11. …  Ph7 en     B.       11. … Ph5

• A.    11. …Ph7Ik denk niet dat je dit op ons niveau veel zult aantreffen. Maar het kan. Het paard zal later wellicht via f8 weer in het spel komen.

In mijn boeken vind ik hiertegen andere voortzettingen dan onze trouwe schaakmeester Komodo ons na lang nadenken adviseert. Maar zijn advies is simpel, logisch en gemakkelijk te onthouden. Dus neem ik dat hier maar over:

12. h4!  Zoiets noemen ze geloof ik een ‘prophylactische’ zet. Een dekking van pion g5 voordat het echt nodig is.  ‘Bij voorbaat’ zou je kunnen zeggen. Voor als zwart e6 of e5 zou willen gaan spelen.

   BDG5TeichmB6

Na  12…e5? heeft  wit dan tijd voor 13.d5! en bijna alle varianten gaan nu na al of niet slaan op c6 verder met Ld2 en 0-0-0.  Ik denk dat u tevreden zult zijn met uw stelling.

Na  12. .. e6  Is het gebruikelijkste witte plan ook :  Ld2  en 0-0-0. 

Tot zover de voortzetting  11. … Ph7  Nu de wat logischer aandoende andere mogelijkheid:

• B.    11. …Ph5

BDG5TeichmB6B

Nu hoeft hier g5 niet bij voorbaat gedekt te worden omdat het zwarte paard niet op h7 staat. Hier is het verstandig om de koningsloper naar c4 te ontwikkelen, met een  dreiginkje op f7.

Maar u kunt ook hier, als in de andere variant,  de voorkeur geven aan Ld2 en 0-0-0. Dat is overzichtelijk.  Daarna kan bijvoorbeeld vroeg of laat de koningsloper naar e2 (met dreiging richting Ph5) en Th1 naar f1. 

Dat zou bijvoorbeeld zo kunnen gaan:   11…Ph5 12.Ld2 e6 13.0–0–0 Le7 14.Pe4 Dc7 15.Le2 0–0 16.Thf1   wat leidt tot de volgende stelling, waarin wit voldoende heeft om zijn  pion achterstand te compenseren. Streef naar iets dergelijks:

   BDG5TeichmB7

Dat was dus een overzicht van een mogelijk verloop na 8. Pe5   en dan  Pd7.

Maar een tweede mogelijkheid na 8. Pe5  is gelijk

b.     8. .. e6

   BDG5TeichmB8

Deze stelling had ik eens met onze toenmalige kampioen Paul Ruber in een vluggertje vooraf. Ik wist het hier niet zo goed meer en speelde op gevoel maar 9. Lg2.  Ik kan me de nu volgende dialoog van twee middelbare heren nog wel ongeveer herinneren:  Eddy:  ‘Nu weet ik het niet verder.“  Paul:  “Ik vind dat wit best goed staat.”  Eddy: “Ik heb geen idee hoe het nu verder moet.”  Paul: “Nou ik heb liever wit hier. Zullen we van kleur ruilen?”  Eddy ongelovig aarzelend:  “Vind je??”  Paul pakt het bord op en draait het om. Ik zit achter de zwarte stukken. Kijk het even aan, pak het bord op en draai het bord weer terug. “Nee toch maar niet.” Tot mijn opluchting  moesten we toen het vluggertje afbreken, want het werd  tijd voor de serieuze partijen.    Nu ik bij Komodo te rade ben gegaan, weet ik:

Na 8. .. e6 is 9. Lg2 best goed. (naast 9. Lg5) en na daarna 9. ….   c6 (pion b7 staat op de tocht) ……………..?

  BDG5TeichmB9

Een mogelijke scherpe voorzetting is dan ( niet bang zijn! je bent toch gambietspeler!?) 

10. h4!!?  Waarschijnlijk de beste. Wit dreigt loper g6 in ernstige problemen te brengen met h4-h5.  Iets dergelijks zit ook in de Colle, u weet wel wat ik in Venetië ooit op het spoor kwam, en waar ik in 2012 Paul V. mee opknoopte in 18 zetten. Die grap vergeet ik dus nooit meer.    (Ook speelbaar hier, maar ietsje minder, maar beter voor uw bloeddruk  is of 10. 0-0  of 10. Tf1 met later 0-0-0)

Maar 10. h4!?   Dit is een stelling die weinig van uw tegenstanders zullen kennen, maar waarin zwart veel fout kan doen.  Het is een stelling die ook via een heel andere variant op het bord kan komen: de Gunderam-variant.  Waarover later meer.

  BDG5TeichmB10

De beste zet is hier 10. …  Lb4. Hierna  volgt 11.  Lg5  Want ooit wil wit toch lang gaan rocheren. Ontwikkelen, ontwikkelen, ontwikkelen! Waarna er nog veel te beleven valt. Enkele details daarvan stel ik wellicht in een volgende aflevering  aan de orde bij de Gunderam-variant. 

Hier eerst wat zwart gemakkelijk fout kan doen:

• 10. …… Pbd7?
• 10. .…. h6?
• 10. …… Da5?
• 10. .….Db6?
• 10. …… Le7?
• 10. …..Ld6?
• 10. …..Lxc2!?

Het meeste leidt tot een heksenketel. Als u dit wilt spelen, zult u er zelf driftig op moeten studeren, eventueel samen met een computerassistent. (Ik zal het een en ander hieronder ook nog in wat levende diagrammen proberen te stoppen. Zal niet meevallen, want het telt veel varianten.) Die Gunderam-stelling is echt behoorlijk ingewikkeld. Maar wel heel leuk.

• 10. …..Pbd7 lijkt een vernuftige manier om het loper-g6-probleem op te lossen. Maar is het niet. Omdat zwart wel zijn loper in veiligheid kan brengen, maar daarna een paard verliest.

   BDG5TeichmB11

11.h5 Pxe5 12.dxe5 Dxd1+ 13.Kxd1 0–0–0+ 14.Ke2 Lxc2 15.exf6!

Voor uw gemak ook nog even als speelbaar diagram:

• 10. … h6 lijkt logisch: vluchtgaatje maken. Maar helpt van de regen in de drop.

    BDG5TeichmB13

10…h6 11.Pxg6 fxg6 12.Dd3!!

  BDG5TeichmB14

 12. …  Pa6 (12…Kf7 13.Tf1 en zwart krijgt een verschrikkelijke aanval te verduren. Die koning moet weg van de f-lijn, maar dan volgt alsnog Dxg6, enz.) 13.Dxg6+ Kd7 14.a3 (om Pb4 te voorkomen) enz.  

• 10. …..Da5

Dat doet niet veel, na 11. 0-0 Opnieuw dreigt h5

• 10. …. Db6

Dit is leuker. Maar ook niet voldoende:

  5BDGTeichmB16

11. h5 Lxc2  12. Dxc2 Dxd4  13. De2 !!  Onthoud deze manoeuvre! Je ziet hem niet gemakkelijk aankomen,maar  hij lost wel veel op. Ook in andere varianten komt hij voor.

  5BDGTeichmB17

De beste zet is nu 13. … Ld6  14. Pc4  en nu lijkt 14. …  Lg3+ vreselijk, maar dat valt erg mee. Wit heeft een stuk extra, weliswaar tegen 3 pionnen, en verlies van de rochade, maar deze stelling is nog steeds beter voor wit.

Nog even voor de overzichtelijkheid:

• 10. … Le7

Met soortgelijke konsekwenties als hierboven (en hieronder bij g.  … Lxc2!?) aangegeven:

11. h5 Lxc2 12. Dxc2 Dxd4 13. De2! Ld6  14. Pc4

            f.    10. …. Ld6

Dit probeert een andere oplossing te vinden voor het loper-probleem. Wel grappig.

  5BDGTeichmB18

11. h5  Lxe5  12. dxe5  Dxd1  13. Pxd1  Le4 (Pxg4 14. hxg6 en ook hier zou wit toch beter staan volgens de digitale geleerden. )

  5BDGTeichmB19

14. Tg1 Lxg2  15. exf6! Lf3  16. fxg7  met voordeel voor wit

Nog een keer, nu als speelbaar diagram:

   BDG5TeichmB10

• 10. …Lxc2

Dan moet ik die loper maar kwijt, maar ik wil er wel veel voor terughebben! Misschien is dit de beste.

10…Lxc2 11.Dxc2 Dxd4 12.De2! (daar is ie weer) De stelling is vrijwel gelijk aan die  na 5BDGTeichmB17 hierboven, na  10. …. Db6. Alleen staat daar een pion op h5 en hier op h4.

  BDG5TeichmB20

Soortgelijk vervolg :  12. … Ld6  (12. …  Lb4, 13. De3!!) 13. Pc4 Lg3+ (Lb4 14. Le3! )14. Kf1 0-0  (14. … Pxg4 15. Pe4!   Of 14. …   Dxg4 15. Dxg4 Pxg4  16. Pe4!)  15. Pe4 (ook om g4 af te schermen)

Nu nog een keer als diagram:

En in al deze varianten zou wit beter staan.

Ik geef toe dat dat heel wat tijd vergt voordat u dit aan kunt durven. Maar duidelijk is dat er een aantal hoofdlijnen zijn. Als u die maar onthoudt dan moet het te doen zijn.

En als uw hart en bloeddruk niet tegen deze verwikkelingen bestand zijn, dan kunt u natuurlijk geen 10. h4 spelen, maar 10. Tf1 of 10. 0-0 , zoals ik al eerder opmerkte.

Mocht u nog met vragen blijven zitten (natuurlijk moet ik een keuze maken uit al die mogelijkheden en sla wel eens wat over) laat me dat weten, dan zal ik daar alsnog aandacht aan besteden.

Nu nog een paar leuke gerechtjes om uw gambiethonger wat aan te wakkeren (smaakt naar meer):

ES – Oscar  11.08.2013 

  

ES- Ask   04.07.2016

Leisbein – Anikajew corr. 1987

Dr Bachl – Eser 1959

Zie voor de vorige afleveringen bij ‘categorieën’  en dan bij ‘Diemer’

In de voorafgaande afleveringen bekeken we

–   het vreemde leven van Joseph Diemer

–   de Euwe-variant, 

1.d4 d5 2. e4 dxe4 3. Pc3 Pf6 4. f3  exf3  5. Pxf3 e6

   BDG5Teichm.Inl.

–   de Bogoljubov- variant

1. d4 d5  2. e4 dxe4 3 Pc3  Pf6 4 f3 exf3 5.Pxf3  g6

  BDG5TeichmInl2

Van beide varianten hoeft wit niet wakker te liggen.  (Terzijde:  we bevinden ons nog steeds in het repertoire voor wit. Later volgt ook nog even wat voor zwart.)

De volgende variant is wat scherper, maar toch meer leuk dan gevaarlijk.

 – de Teichman-variant.

Na de 5 standaard-beginzetten volgt nu 5. Lg4       

1. d4 d5 2. e4 dxe4 3. Pc3 Pf6 4. f3 exf3 5. Pxf3 Lg4

  BDG5Teichm0

Kortelings schreef ik op de website dat Martin ( BDG-adept in wording? ) hier koos voor 6. Le2 in plaats van het gebruikelijke 6. h3 omdat hij bang was voor  – of versplintering van de koningsstelling  – of verlies van pion d4.  Maar dat is niet terecht.

A1       6. h3!  Lxf3 7. Dxf3 Dxd4??

  BDG5Teichm1

Hierna speelt wit 8. Dxb7 en zwart staat verloren. Natuurlijk kan zwart zijn tegenstander de rochade ontnemen, maar dat weegt niet op tegen het verlies van  een Toren.

Twee voorbeeldjes:

8. …  Dh4+   9.Kd1 Dd4+ 10.Ld2 Dd8 11.Dxa8   +-  (+- betekent: met winnende stelling voor wit)

8  …  De5+ 9.Le2 Dg3+ 10.Kf1 e6 11.Dxa8 Lc5 12 Df3  +-  (idem)     

A2.   Een andere mogelijkheid die ik wel eens tegenkwam is   7. Pc6

  BDG5Teichm2

Een zwakke zet.

Het beste antwoord is nu 8. Lb5!  Logisch omdat zwart zijn dameloper niet meer heeft, en wegens dubbele aanval op c6  zwart geen tijd heeft voor a6. Als je je pionvoorsprong niet gelijk wilt prijsgeven is alleen 8. …  Dd6 mogelijk.  ( ooit kreeg ik 8. …  Dd7 , maar dat is natuurlijk helemaal brandhout: 9. d5! En zwart verliest een stuk. Zelfs na 9. .. a6 10. dxc6 De6+ , want 11. Le2 volgt )  Na 8. …. Dd6

  BDG5Teichm3

Volgt ook 9. d5!

9.d5 9…a6 10.dxc6 axb5 11.cxb7 Tb8 12.a4!  ± (betekent: met veel beter spel voor wit) Bekijk het maar eens. Zwart staat beroerd

A3.    Maar de meest normale zet is na 7. Dxf3 natuurlijk 7. … c6

  BDG5Teichm4

b7 is gedekt en nu dreigt wel inslaan op d4. Wit moet dus kiezen uit  8. Le3  0f   8. Df2   Ook 8. g4 met toch offeren van d4 wordt wel gespeeld, maar dat vindt u misschien wat al te wild. En omdat we nu nog niet toe zijn aan een repertoire voor zwart laat ik dat maar even buiten beschouwing.

Ik stel voor dat u met wit kiest voor 9. Df2.

Reden: We stellen het meedoen van de loper nog even uit tot duidelijker is wat zijn taak zal zijn. Op e3 staat hij ook niet zo supergelukkig (ooit Pd5!?) En hoewel Df2 een beetje een tempoverlies lijkt, heeft het duidelijke pluskanten:

• Ook hier zien we (met als in de Bogoljubov na De1) die dame vaak naar h4 vertrekken, en soms naar g3.
• En je dekt voorlopig pion d4.

Meestal volgt nu 9. …  e6.

In mijn database van mijn eigen partijen vond ik daarmee 22 partijen. En geen enkele andere voortzetting. Terwijl er toch best nog wat meer mogelijk is.

Bijv. 9. … g6 maar na 10. Lg5  Lg7  11. 0-0-0  ( kijk lange rochade, nu wel weer eens! Meestal tref je aan in de Teichman korte rochade + verdubbeling van de torens op de f-lijn.) heeft wit niet veel te klagen. Zijn pion-achterstand wordt gecompenseerd door goede ontwikkeling en open lijnen. 

  BDG5Teichm5

9. … Db6!?  Maar na Ld3, en g4 kan wit rustig Ld2 spelen, want slaan op b2 is levensgevaarlijk, en daarna rocheert wellicht wit toch weer lang.  8.  … Pbd7 met de bedoeling e7-e5 kan, doch leidt na 9. g4!  e5!?  10. g5! tot turbulente stellingen waarin het verschil van één pionnetje geen snars meer uitmaakt. En na Pbd7 alsnog e6 leidt tot dezelfde varianten als hieronder aangegeven.

Maar goed, niemand doet dat!

Terug naar het gebruikeijke 8. … e6

  BDG5Teichm6

9. Ld3 Ik realiseer me ineens dat in de BDG deze zet de voorkeur heeft boven Lc4. Hier kijkt de loper naar de koningsvleugel, waar hij het liefst naartoe gaat, en liefst offerend.   (‘Vom ersten Zug an auf Matt’ (1957), noemde Diemer zijn boekje.) Hier wordt hij niet belemmerd door e6. Alleen tegen Bogoljubov’s g6 heeft het niet veel zin en wordt het Lc4. Ook in varianten waarin een zwarte loper op  f5 verschijnt. Maar daarover later.

Vaak volgt nu een variant waarin de witte Dame naar h4 gaat, kort gerocheerd wordt, en/of de Torens op die mooie f-lijn worden verdubbeld of dreigen te worden verdubbeld. Offers dreigen op h6, f6 en soms op g6.

Een voorbeeld van een dergelijk potje hieronder.

Maar eerst wijs ik even op twee zaken die fundamenteel zijn.

Ten eerste:

Veelal wordt door zwart Lb4? gespeeld, in de valse verwachting dat dat veel neutraliseert. Maar slaan op c3 hoeft wit niet te vrezen. Hij is weliswaar een paard kwijt dat vaak na Pe4 kan meedoen aan de aanval, maar daar staat tegenover dat zijn centrum nu berensterk is en hij daar niet naar om hoeft te kijen. Bovendien kan zwart die loper veel beter gebruiken om te helpen bij de verdediging. Dus Le7 is beter.

BDG5Teichm7

De volgende stelling (waarin zwart eigenlijk weinig meer verkeerd heeft gedaan, dan slaan op c3) is in feite al verloren voor zwart.

  BDG5Teichm8

Hieronder kunt u dat op uw gemak naklikken. Ik wijs er even apart nog op dat het paard op f6 niet weg mag wegens mat op h7. En dat na Lg5 dat paard 3x staat aangevallen dankzij die heerlijke open torenlijn en dat, desnoods door een Torenoffer, op f6 de dekking van h7 wordt ondermijnd. En het is nu al te laat voor h6, want dan wordt er op h6 een Loper geofferd. Die manoeuvre Df3-f2-h4 is echt heel gemeen!

De meeste principiële manoeuvres voor de Teichman kunt u in de partij hieronder aan-treffen.

ES-Msjhellmond 2011 

Tenslotte nog een enkel voorbeeldje ‘ter leringhe ende vermaeck’.

(In deel 2 van BDG5 ga ik kijken, naar wat er zoal kan gebeuren als wit na 6. h3 niet op f3 slaat maar 6. … Lh5 speelt.)

Wittman – Pastor,  1973