Ik speel zelf ‘correspondentieschaak’ bij Helena. Onderstaande stelling kwam ik daarbij tegen.

Materieel is niets aan de hand.  Is die zwarte pion op d3 nu ijzersterk want gevaarlijke vrijpion, of juist zwak, want ten dode opgeschreven? Maar bij nader inzien staat zwart staat zeer gewonnen. 

Dat kan op verschillende manieren. Wat vindt u de mooiste en snelste?

Ik mocht een enorm uitgebreide analyse ontvangen van Gerrit. Hij begint met:

‘ik heb wat moeite met probleem nr. 8:  Bij jouw vraag: zwart ’staat zeer gewonnen….’

betekent dat: mat of is materieel voordeel voldoende?’

Deze formulering was natuurlijk opzet. Ik vind dat in veel schaakproblemen de lezer al te veel op het spoor wordt gezet door de formulering. In een echte schaakpartij moet je meer  zelf uitzoeken. Al het echt is, is de vraag die nu in je zou opkomen nog simpeler:  ‘ wie staat hier beter?’ ‘waarom?’   Bij  mijn diagram krijg je zelfs al aangereikt: ‘zwart staat zeer gewonnen!’  Zoek ter training van de hersenen de rest dan maar zelf uit. Vandaar deze formulering.

Gerrit schrijft verder:

‘Ik ben in onderstaande overwegingen er van uitgegaan dat zwart aan zet is en dat materieel voordeel voldoende is.   Zwart zal dan als eerste zet spelen: 1. …..   Pf6-g4. ‘

Ik ging er bij de publicatie van dit schaakprobleem van uit dat 1. ……  Txe3! verreweg de sterkste is en zeker de mooiste! Dat vindt Prof Dr K ook.  Maar de stelling is kennelijk erg diep. Want toen ik  het schaakprogramma heel erg veel tijd gaf, bleek ook  voor hem 1. … Pg4 steeds maar sterker te worden.  Dat zag K. kennelijk ook allemaal zo vlug niet.  Uiteindelijk geeft hij na hel lang nadenken:  Txe3     -12      En Pg4    -8.

Omdat Gerrit er dus toch wel heel dichtbij zit, en er zo verschrikkelijk veel energie in gestopt heeft, zal ik zijn oplossing vrijwel geheel in een ‘levend diagram’ apart aan de nog iets betere en leukere  oplossing toevoegen. Eerst de mooiste met 30 … Txe3!

En dan nu de huisvlijt van Gerrit met 30 ….. Pg4

Ik moet alles nog grondig corrigeren. Maar ik wilde u niet langer laten wachten. (Ik was even met vakantie) Voor op-en aanmerkingen houd ik mij aanbevolen.

Het bijzondere van deze stelling blijft voor mij toch dat op het eerste gezicht nauwelijks te zien is dat zwart met zo weinig stukken zo’n dodelijk aanval in huis heeft.

Wit aan zet. Dat moet zwart gaan verliezen. Welke ‘stille’ zet speelt daarbij een belangrijke rol?

Gerrit: ” Je vraagt om een “stille” zet.dat is volgens mij 1. Pd4-f3. Lijkt geruisloos, maar zwart gaat met veel gedonder ten onder.Er dreigt Pg5+ en wit kan niet anders dan bxPg5, gevolgd door Dh5++ Zwart kan deze dreiging onvoldoende pareren:1.   …… g6. 2. Df7++1.  …….h5. 2. Dg5++1. …….e5.  2. Pf3xe5  en dan is mat ook niet te voorkomen. zwart zal spelen 1. …….. Pf6. Maar ook dit is onvoldoende….. 2. De8h8 + Kg63. Pf3e5+ Kh54. Dxg7  en ook hier is mat niet te voorkomen.”

Eddy: Heel juist! De stille zet is inderdaad Pf3. Hoeft niet direct, mag ook een zetje later. Altijd dodelijk

Zwart aan zet. Dus toch ook hopeloos. Of toch niet?

Gerrit komt met een oplossing die toch nog wel wat voordeel voor wit laat staan. “Zwart speelt:  Pd5-f6 en valt direct de dame aan. ”

Maar de direct tot remise leidende zet mist hij; Dat is ook de mooiste:

Wat is de beste zet voor wit?

Ivanchuk- Turov 2007

Zie voor de reacties van Bert en Gerrit hieronder bij “een gedachte over”. Voor het gemak ook nog maar even als ‘levend diagram’

Volgende is ook wel grappig. Zo op het eerste oog denk je dat zwart wel erg veel tegelijk dreigt. Maar …..

Wit aan zet wint snel!   Hoe?

Hieronder de correcte reacties van Gerrit en Bert. Voor het gemak toch hieronder ook nog maar even het ‘levend diagram’

Probeer het zonder bord en stukken en zonder computerprogramma. Train uw vermogen om vooruit te zien. Binnenkort de oplossing alhier.

Wat hieronder volgt vind ikzelf prachtig. Dat er zoveel schoonheid in dat spelletje kan schuilen! Ik denk dat deze de moeilijkste is tot nog toe. Voor de bollebozen onder ons. (Van welk schaakprincipe maakt wit gebruik?)

Natuurlijk staat wit materieel beter. Maar winnen zal nog een hele klus worden, resp. niet mogelijk zijn. Denken wij eenvoudigen van geest. Maar niks hoor !

Wit geeft mat in 4 zetten

Gerrit stuurde me weer de correcte oplossing. Dezelfde als hieronder aangegeven. Hij noemt het schaakprincipe: ‘Afgedwongen zetten’. Ik had het woord ‘Zetdwang’ in mijn hoofd. Vooral voor 3 …. b5. Je moet zetten, en je kunt niet anders dan de zet doen die gunstig is voor de tegenstander. Dat geldt inderdaad eigenlijk voor alle zetten in de oplossing.

Bert stelt vast dat winnen niet moeilijk is. Zie zijn r e a c t i e hieronder. Maar zijn idee 1. Kc6 wordt geen ‘mat in 4 zetten’. Die oplossing zegt hij wel gevonden te hebben. Maar ik denk dat Bert zo -terecht- bezwaar maakte tegen mijn opmerking dat winnen nog wel eens lastig zou kunnen worden. Voor de beste schakers niet. Mij leek het best nog lastig.