Nee dit wordt geen beschouwing over een beroemd boekje van Nescio. Veel op de lijst gezet door scholieren. Omdat het zo lekker dun is, gemakkelijk leest, en desondanks elke leraar Nederlands er zo verzot op is dat je er een goede beurt mee kan maken. De openingszin kent (bijna) iedereen: Jongens waren we – maar aardige jongens. Al zeg ik 't zelf. De enige die later toch nog goed terecht komt in de door de jongens verfoeide consumptiemaatschappij, is de hoofdfiguur, Koekebakker. Een andere hoofdiguur, Bavink,  eindigt zelfs in een gekkenhuis. Hoop dat het met onze titaantjes beter afloopt!

Maar ik moest er wel even aan denken toen ik aan mijn verslag begon.

Kan ik de partij van Bert en Ron kwalificeren als een titanenstrijd? Of is dat te veel gezegd? En die van Gerrit en Paul? Of kunnen we hier hoogstens spreken van de strijd tussen onze kleine titaantjes. En wie waren hier nu koekebakker? Paul die de winst liet glippen tegen Gerrit, Bert die denkt Ron eens stevig aan te pakken,  wat echter totaal niet lukt, waardoor Ron zomaar dichterbij kan komen, Marco die Martin gewoon de winst in de schoot wierp?

Nou, ik vond wel Bert–Ron een titanenstrijd. Ron speelt Dame-Indisch. Dat wordt vaak saai. Maar vandaag niet echt.

1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 b6 4. Lg5 h6

Bert's 5e zet 5. Ld2 komt in de boeken niet meer voor. (Maar ook 5. Lh4 en 5. Lxf6 zijn niet gevaarlijk. Misschien is 4. Lg5 al niet zo sterk. Het meest gespeeld worden hier 4. g3  en 4. a3)   De 7e zet van  wit ziet er actief uit, maar Houdini wijst hem af. In zo'n vroeg stadium beetje te wild. En ook Ron laat zien dat wit er niet echt mee opschiet.

 17Ron1

Stelling na 7. b4 .

7. ..  dxc4 8.Lxc4 Pbd7 9.0–0 Ld6

 17Ron2

In stellingen van dit type van soort verschijnt vaak een Loper op e4, of een Paard. Om zo lang mogelijk e3-e4 tegen te houden. Bert speelt nu 10. Lc3.  Die derde (!)  loperzet is voor mij te diepzinnig. Nu is immers 10. .. Pe4! extra aantrekkelijk! en na 11. b5 is voor iedereen, vooral voor Houdini, duidelijk dat zwart niets te klagen heeft. De pion op b5 doet niet veel en dat paard op e4 is hinderlijk. 11…  0–0  12. Pfd2 ("Ik wil zijn paard op e4 weg! En mijn andere paard kan nog niet weg van b1. En als hij bezwijkt voor de  verleiding en Pxc3 doet, ben ik weliswaar mijn loperpaar kwijt, maar die dameloper van me doet toch niets in de gesloten stelling en ik ontwikkel – eindelijk- mijn damepaard met tempo! Dus vooruit maar."  Ik verzin maar zo'n beetje wat Bert gedacht zou kunnen hebben.) 12. ..  Dh4. Hier blijkt dat Ron echt in oorlogsstemming is. Als hij nog een (kleine) kans op een kampioenschap wil hebben, moet hij winnen! Met zwart!  Ik stond  zelf  aan 12. … Dg5 te denken. Maar dat blijkt achteraf niet erg veel verschil te maken.

  17Ron3

Nu moet wit wel op zijn tellen gaan passen. Bijv. 13. g3? Pxf2! 14 Txf2  Lxg3! 15. De2 Lxf2 16. Dxf2 Dg4+   17. Dg3 Pf6  en zwart heeft twee pionnen voor de kwaliteit en een actievere stelling. Natuurlijk ziet Bert veel van zulke dingen ook wel en speelt -wrsch. met tegenzin-  toch de beste in deze stelling 13. f4 om vervolgens aan dat paard op e4 te gaan morrelen, wat echter slechts een verse knol op e4 oplevert:  13. .. Pdf6  14. Pxe4

  17Ron4

 met 14. .. Pxe4. Ik zei later tegen Ron dat ik hier zelfs het paardoffer 14. …  Pg4 had staan overwegen. Hij zei dat hij dat ook gedaan had, maar dat het hem niet goed genoeg leek. Groot was mijn voldoening toen ik thuis op Houdini vaststelde dat het inderdaad veel sterker is: 14. ..  Pg4! 15. h3 (wegens matdreiging er is niet anders)  Pxe3  16. Le1 De7  en nu staat er een witte dame aangevallen, een paard op e4 en een loper op c4. 17. Dd3  Pxc4 18. Dxc4 Lxe4 Zwart heeft dan het loperpaar, een pion meer, en een betere pionnenstelling.

Ron achteraf: "Een belangrijk moment is zet 14.  Ik kan dan met belangrijk voordeel Pg4 spelen. Ik zag wel dat na 15. h3, Pxe3 zijn loper op c4 ook in staat, maar was er niet zeker van of hij  toch ergens niet ‘iets’ had (Bert heeft mij al vaker verrast) èn was bang dat na 16. De1 en verplichte dame-ruil er ondanks pionwinst dan onvoldoende overbleef om te winnen (ongelijke lopers). "

Na 14. .. Pxe4 15. Le1 Df6  vervlakt de stelling. Na 16. Pd2 (16. Ld3!?) Pxd2 17. Lxd2 a6! staat zwart nog steeds een beetje beter, maar het zal toch nog wel een toer worden om te winnen. Maar Bert begint een beetje in tijdnood te raken. En hij staat een beetje onder druk. Zijn 19e , 21e, en 22e zet zijn niet de allerbeste. Die vindt Ron wel steeds! Langzaamaan wordt de situatie voor wit nijpender. Ron : "Met 17…, a6 kies ik vervolgens weer het goede plan. De remisemarge is dan nog niet overschreden, maar Bert vindt niet de goede verdediging en komt steeds meer in de problemen en gebruikte inmiddels behoorlijk wat tijd. 25…, c5 is dodelijk…  "

  17Ron5

Opmerkelijk is dat Ron's 27e zet nu niet de winnende zet is, maar Bert wel opgeeft. Ron zelf verklaart een en ander als volgt:  "(Winst) overigens niet door dan 27…, cxd4 te spelen. Ik deed dit op basis van zijn tijdnood (niet te lang nadenken). Dat wint wel een pion en ik sta veel beter, maar 27…, Td3! is veel en veel sterker. Ik had gemist dat na 28. Ke2 dan Txd4 kan. Bert gaf op met nog minder dan 1 minuut op zijn klok. Hij zal niet tevreden zijn over zijn partij, hij is nergens lekker in het spel gekomen."

Was dit m.i. een titanenstrijd, de partij tussen Gerrit en Paul was er een tussen titaantjes. Paul wilde een Schots gambiet, maar Gerrit wilde daar niet echt lekker aan meewerken. Die houdt niet van dat onoverzichtelijke gedoe.

  17Gerrit1

4. .. Le7? super-voorzichtig. Meest gespeeld wordt hier 4. .. Pf6 en na 5 e5 d5 en na 5. Pg5 ook 5. ..  d5  6. exd5 De7+  7. Kf1 Pe5!  8. Dd4  Dc5 met volkomen gelijk spel! Dat was allemaal al bekend in de 19e eeuw!  (Echt!!) 5. c3 en nu speelt Gerrit 5. .. d6 (Ik ga niet voor pionwinst met dxc3! Veel te lastig!) en staat nu duidelijk wat minder. (Vreemd is dat hier veel 5. .. Pf6  gespeeld wordt en na e5 6. Pe4, maar dat Houdini hier Pa5!? aanraadt.)  6. cxd4 ( nog sterker schijnt hier 6. Db3! , konsekwent op de gambieltoer blijven.) 6. .. Lf6 en dat is te langzaam. (6.  … Pf6 zal nu toch wel moeten, en dan maar  gauw rocheren) en nu krijgt Paul met gewone logische en sterke zetten een mooie stelling. Rond zet 20 is de zwarte koningsstelling zo tochtig (en het witte centrum zo machtig) dat je op een zwarte longontsteking kunt wachten.  Na zet 23. wordt de zwarte ademnood heel erg hevig:

  17Gerrit2

24. Tc1 ! En na c5 volgt 25. e5+  ( na c6 ook natuurlijk) en dan kan daarna exd6 volgen, want dan kan zwart daar niet terugslaan.! Zo moest het, maar Paul kan de verleiding niet weerstaan en speelt gelijk 24. e5+   En ja hoor, nu kunnen we weer eens waarnemen hoe Gerrit toch het vege lijf schijnt te gaan redden (net medewerking van Paul) :
24. .. f5! 25. exd6? (g4!) cxd6  26. Dxc8 Txc8 27. Txb4

  17Gerrit3

en ja, wit staat een pion voor, en ja de zwarte pionnen lijken een zootje ongeregeld! Maar de tochtige koningsstelling is minder belangrijk geworden (dames zijn van het bord) en – zoals zal blijken- is het nog niet zo heel eenvoudig om de volle buit binnen te halen. Wordt dit nu weer een stelling waarvan je achteraf denkt: " Waarom kon ik tegen Gerrit alweer zoiets niet winnen? Ik stond toch echt gewonnen!? Dit is niet eerlijk. O nee ! "

Eerst ziet zwart kans om de belangrijkste troef van wit te elimineren: dat is natuurlijk de vrijpion op b2. Wit denkt dat dat niet erg is want hij krijgt er de zwarte pion op d6 voor terug, en zo heeft hij in zijn d-pion toch nog steeds een pion meer, en dat is ook weer een vrijpion. Maar het lukt hem maar niet om die pion te laten opstomen. Wel worden er verder pionnen geruild, maar daar schiet wit niet zo heel veel mee op.

  17Gerrit4

Direct 39. d5 kan niet wegens Tf1! (op weg naar d1) en dan wordt het daarna lastig om die d-pion  te verdedigen,laat staan op te laten rukken. Eerst moeten de steuntroepen voor de opmars beter worden georganiseerd. Ik zou hier eerst maar 39. Kg3 gespeeld hebben. De koning gaat hoogstpersoonlijk op weg naar het front. Houdini keurt die zet goed, en geeft als alternatief 39. Ta5 en daarna ook Kg3. En dan maar hopen dat  het gaat lukken om die d-pion verder te krijgen. Maar Paul blijft onbaatzuchtig zijn medewerking verlenen aan Gerrit's onnavolgbare goocheltruc ('en hier is dan de remise!', waarna applaus van het publiek)!  39. Kg1? (Dat is de verkeerde kant uit!) 39. .. Ta2 40 Pe5?

  17Gerrit5

Gerrit : "Na de 40e zet van wit Pe5 gaf Paul aan dat ik direct remise had kunnen maken met 40. ….Txg2. Deze zet totaal niet gezien."   ( 40. .. Txg2 41. Kxg2 Ph4+! 42. Kf2 Pxf5  43.  d5 Kf6)

Maar ook na 40. .. Pxe5 41. Txe5 Td2 42. Te4? (d5, toch maar, maar ook nog moeilijk) wordt het onmogelijk om het beruchte 'toreneindspel met 1 pion meer' te winnen.  De witte toren hoort dan achter de vrijpion, niet de zwarte! Wit moddert er nog wat aan voort, maar ziet rond zet 50 in dat het niet gaat lukken.

Gerrit in zijn mail: "Paul miste denk ik een aantal keren de nodige scherpte om het af te maken."

Ik denk dat van onze Titaantjes Gerrit zich meer in de succesvolle Koekebakker kan herkennen en Paul meer in de tragische Bavink.

En Marco? Die blijft dapper zijn nederlagen verwerken tegen de oudere heren. Het wordt tijd dat die hem eens de winst gunnen. Anders houdt hij het niet vol, en dat zou heel jammer zijn. Want hij behandelt een mysterieuze 6e zet van Martin prima! Na een zwakke tiende zet staat wit 'in hogere zin' gewonnen.

  17Marco1

Houdini suggereert hier namelijk 11. dxc5 gevolgd door 12. b4 en de witte stukken beheersen het bord. Marco kiest 11. d5 wat er voor mensen ook nog zeer acceptabel uitziet.

Na zet 12 …   Lg4 laat wit het voordeel een beetje verdampen:

  17Marco2

Hier durft hij 13. h3 Lh5  14. g4 Lg6  15. Pg3 Te8  16. Te1 niet aan. Begrijpelijk! Toch jammer! Wit staat dan beter. Het paard op a6 staat er voor joker. Wit kan kiezen waar hij verder gaat: op de damevleugel ( krachtig ondersteund door de loper op g2) of op de koningsvleugel  (opstomende pionnen). Marco speelt 13. Dd3 ook niet slecht maar wel wat minder 13. .. Pc7 14. Pe4? wat als bezwaar heeft dat er stukken geruild kunnen worden. En dat maakt de taak voor zwart weer iets lichter. (alsnog 14. h3!?) Nog niet ernstig. Maar dan bij zet 16. volgt een wel ernstige misser. (Vergis ik mij, of zakt Marco vaak rond de 15e zet weg? Dan extra concentratie voor het middenspel vereist!)

  17Marco3

16. De3?  waarna direct 16. ..  g5 dodelijk is. Loper f4 kan nergens heen. 16. .. b5? Martin ziet het niet!  Nu snel alsnog Dd3, de loper heeft weer ruimte om terug te trekken,  en de stand is toch nog wel gelijk. 17. b3? Marco ziet het nog niet. Martin ook niet. 17. .. Lf6   Ook goed, maar minder. 18. Ta2  g5!  Eindelijk. Nu wel! "Vooruit dan maar, als je zo aandringt …. !" En nu is de partij natuurlijk voorbij. Wit verliest een loper. Ik hoop dat Marco de aanmoediging op de website van Jos om partijen niet te snel op te geven niet gelezen heeft. Maar hoe dan ook, hij krijgt nu geen enkele kans meer. Al met al alweer  jammer voor Marco. Hopen dat het wel leerzaam was. Het kan toch niet zo heel lang meer duren dat Marco zich bij de titaantjes van Aris de Heer gaat scharen. Positiegevoel heeft hij! Beter opletten rond de 15e zet!

Jasper doet tegen Sven alweer zo'n al te optimistische, vroege, aanvallende paardzet. Daar moet hij nu maar eens mee ophouden!

  17Jasper1

6. .. Pg4? met aanval op f2. Maar dat laat zich eenvoudig riposteren. 7. d4! exd4  8. cxd4 Lb4 en nu staan er twee stukken van zwart ongelukkig te niksen in de vrije ruimte.  9. Ld2 (Pc3!?) Df6? 10. h3 en daar begint het gedonder. Hoeveel zwarte stukken worden er nu al bedreigd, respectievelijk moeten in veiligheid worden gebracht. Het wordt Jasper nu al teveel. Na 10. .. d6 verliest hij nu al een stuk. Sven doet dat verder netjes. Die geeft de nog wat naspartelende Jasper geen enkele kans meer. En ja, een stuk is een stuk. In een eindspel ben je dan kansloos. Hier laat Jasper zich zelfs per ongeluk mat zetten voor dat dat aan de orde komt.  Daar moet Jasper toch in de opening met meer eerbied mee omspringen. Iets verder vooruit denken. Niet alleen je eigen plannetje bekijken , maar ook meer mogelijkheden voor de tegenstander overwegen. Nee, dit was nog geen titanengevecht.

Eindcorrectie moet nog volgen!

 

(Sorry! Ik was de partij Marco- Ron vergeten. Die heb ik onderaan toegevoegd! )

De clubavond stond 18 januari in het teken van de pedagogisch verantwoorde strafoefening. Al onze veelbelovende jongeren moesten het ontgelden.  Paul zette Niels op het strafbankje, Bert gaf Jasper een draai om zijn oren, en Marko zette Sven in de hoek.

Resteert alleen nog een oudere jongere die gelaten de meerdere moest erkennen in zijn tegenstander. Gerrit: "Tegen ruim 300 punten ELO-verschil valt voor mij in de regel niet op te boksen. Moest nu al na 25 zetten de handdoek in de ring gooien." Zijn diepe, m.i. wat overdreven, ontzag gold Jos. Maar het betrof hier natuurlijk geen pedagogisch bedoelde correctie. Het was bij Jos gewoon honger naar eindelijk weer eens een leuk winstpartijtje.

Om met dit laatste maar te beginnen.

Jos haalde met zijn Frans direct flink uit naar de altijd overbescheiden openingsopzet van Gerrit ( m.i.  vooral bedoeld om boekjes met theorie te omzeilen.)   1. e4 e6 2. d3  b5 !!??    "Daar ga ik mooi niet aan meewerken! Het deugt natuurlijk niet, maar laat jij dat dan maar eens zien!"  Mede dankzij de principiële Dokkiaanse minachting voor tempoverlies in de opening  ( 5. a2-a3  7. a3-a4  ) gaat dat onze jongere oudere niet goed lukken. En omdat Jos z'n eigenzinnige ideeën over schaakstrategie soms zelfs voor ondernemender stijl-adepten moeilijk te volgen zijn, is het dus begrijpelijk dat Gerrit geen verweer heeft tegen een tegenstander die bij zet 7 al aan een aanval op de damevleugel begint, maar pas bij zet 20 rocheert. Houdini en Komodo staan al bij zet 15 langs de zijlijn enthousiast te applaudisseren.

16Jos1

Bijv. na 15. .. dxe4  16. Pxe4 Lxe4 17. dxe4 h6 zijn  zwarts vuige bedoelingen duidelijk: de witte pionnen op de damevleugel zijn zwak en de zwarte vrijpion aldaar heel dreigend.

Maar Jos houdt het graag nog even wat minder eenvoudig, en speelt hier 15. .. Db6 Na het voor de hand  liggende 16. Lxf6 gxf6  17. exd5 Lxd5  heeft  zwart toch nog wel wat te bewijzen. Maar Gerrit is (begrijpelijk) erg bang voor die vrijpion en probeert die in toom te houden met 16. Db1. Maar dat is niet efficiënt genoeg. Zwart heeft zijn tegenstander goed onder de plak. Hij kan zich zelfs een wat mindere 18e zet h6  veroorloven. (onnodig, wit moet op een gegeven moment toch op f6 ruilen). Rustig bouwt zwart zijn voordeel uit. Nou ja, rustig!? Zijn 21e zet is bepaald niet alledaags.

 16Jos3

Stelling na 21.  ..  0-0!? 

Gerrit durft niet te slaan op c8. "Denk dat ook bij 22. LxTc8 het uiteindelijk resultaat hetzelfde was geweest als nu." Jos had goed getaxeerd dat hij ook na Lxc8 beter stond. Maar Houdini ziet toch meer heil in Lxc8 ( (-0.59) dan in het gespeelde 22. Lf3 (-1.45).

Wit doet verder wel steeds logische zetten, maar ja, die vrijpion en die zwakke pionnen blijven een handicap. Na zet 25. Pc4 Dd8

 16Jos2

doet Gerrit een belangrijke stap: hij geeft op! Daar kunnen sommige junioren wat van leren! Hij taxeert de stelling goed. En dat vind ik eigenlijk wel slim. Hij vreest één zwakke pion verliezen, maar vooral de zwarte vrijpion dreigt hem op de een of op de andere wijze de das omdoen. Zeker. Maar toch had het nog een heel spannend slot kunnen worden volgens Houdini:  26. Te2 Txd3  27. Pxa5!?  Dd5 28. Dxb4 Lc3  29. Db7 Dxb7  30. Pxb7 Td7 en wit verliest zijn paard. Wonderbaarlijk! Maar dat wit natuurlijk in de vooruitberekening gezien!

Niels speelde 1. c4  tegen Paul. Dat zie je die jongeren vaak doen. Allemaal geïndoctrineerd, door hun vroegere leermeester Martin! Die er ook van houdt. (hield?) Maar na 1. .. e5 (ik heb ooit van Paul geleerd dat dat de beste is) vind ik 2. e4 toch wel verwerpelijk. In Powerbook 2015 staan ruim 25000 partijen met 1. c4 e5 , waaronder slechts 20 met 2. e4.  ( 16000 met 2. Pc3  en 9000 met 2. g3  )  Wit legt zijn kaarten te vlug op tafel, en heeft bovendien eigenhandig een zwak veld d4 gecreëerd. Zwart heeft nu al niets meer te klagen. Maar toch duurt het nog even voor er ook iets met deze comfortabele positie kan worden uitgericht. Daartoe is ook wat belangeloze medewerking van Niels nodig.

  16Paul1

15. d4? Lijkt een pion op e4 weg te geven. Misschien dacht Niels die weer terug te veroveren via 15. .. fxe4 16. Pd2 maar na .. exd4 17. exd4 volgt Te8 met dekking van e4. Misschien kreeg Niels dat te laat door. Met die akelige stoorzender op e4 + een mooie halfopen f-lijn gaat zwart het de witte monarch  heel moeilijk maken. Bij zet 23. is die bijna failliet.

 16Paul2

23. .. Pxc4 waarna de vorst nog wanhopig wat sponsors zoekt, maar een doorstart zit er niet meer in.  24.Pg2 Pg5 25.Tf1 De6 26.h4 Pe4 27.Tf4(?) en een paard verlost hem met ..  Pxc3+ van zijn ook al machteloze echtgenote en uit zijn lijden. Met ogenschijnlijk simpel en logisch schaak heeft Paul  zijn tegenstander ogenschijnlijk moeiteloos opgerold.

Bij Bert-Jasper was het nog sneller bekeken. Tot en met zet 7 komt deze Spaanse variant nog in de boeken voor.

  16Bert1

7. ..  Lb6 kan nu best nog wel. Maar Jasper speelt 7. .. Lb4. Daar staat die loper eigenlijk een beetje te niksen. Met 8. a3 en 9. d5 gaat wit over tot aktie.

  16Bert2

10. Da4 wint nu een stuk. 10. .. c6 (11. Dxe4 cxb5  12. d6!) en 10. …  a6 (11. Dxa5) doen te weinig.

Wit speelt 10. Dd4 wat niet de goochemste voortzetting is. Daarop kan gewoon 10. .. Pf6 en zwart leeft! Maar zwart speelt 10. .. c6 waarna wit  met Dxe4 op de hierboven al beschreven wijze met d6 toch weer een stuk kan winnen. Bij zet 14 geeft zwart terecht op. Dit was dus wel een oorvijg. De rest van de avond geeft meester Bert aan Jasper schaakles. Die is daar wel even aan toe.

Marko vermorzelt Sven. In eerste instantie kwestie van wat overbekende openingstheorie. Een Schots gambietje. 1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3.d4 exd4  4. Lc4 

 16Marko1

en nu zijn er twee mogelijkheden 4. .. Lc5 en meest gespeeld 4. .. Pf6 (5. e5 d5! 6. Lb5 Pe4) Sven kiest 4. ..  Lc5 5. c3 Hierna is eigenlijk alleen 5. .. Pf6 maar goed. ( 6. e5 d5!) Het gambiet aannemen is niet het beste (tegen de regel in dat je gambieten altijd moet aannemen):

   16Marko2

6.  Lxf7!? Als je het niet weet, zoals voor Sven het geval is, is het even schrikken. Je moet die loper nemen, maar na 6. ..  Kxf7  volgt Dd5+ en Dxc5. En wit staat beter. Sven kiest 6. .. Kf8 en zit na 7. 0-0 al in grote moeilijkheden. Na 7. .. Df6 zal het wel een avondje zwoegen worden, maar het is wel nog een beetje speelbaar. Maar Sven is duidelijk in paniek, en offert nu zelf om mij totaal onduidelijke redenen een stuk. 7. .. Lxf2?? en raakt aldus van de regen in de drop. Na 8. Txf2 Kxf7 9. Pg5! ja, want zo'n open f-lijn is altijd leuk! Pe5! is trouwens nog beter. Nu komen de witte stukken aanstormen om de onbeschermde en volstrekt hulpeloze zwarte koning te belagen.

 16Marko3

Hier kan Sven opgeven. Maar hij worstelt totaal kansloos nog 18 zetten door.  Marko speelt het vervolg correct -met zijn ogen dicht- uit. Tot Sven mat staat bij zet 27.

 16Marko4

Hierna geeft ook Marko zijn tegenstander  nog wat schaakles.

Het meest subtiel was het opvoedkundig optreden van Ron tegen Marco. Dat kwam vooral door een eigenlijk langdurig goede openingsbehandeling van Marco. Ron koos tegen zijn (natuurlijk) Engels een Hollands-achtige tegenvariant, die best wel als redelijk agressief gekwalificeerd mag worden. Maar Marco gaf geen krimp. Wellicht was op zijn beurt zijn 11e zet wat te agressief. Het draait (als altijd) in een 'Hollandse' opstelling op het doorzetten van e3-e4 (bijv. om de loper op g2 niet te laten verstikken) , waarbij f2-f3 bijna altijd nodig is.

  16Marco1

Maar Marco speelt 11. f4, waarna dat niet meer kan. En het daarna gastvrije veld e4 nodigt zwart beleefd uit om daar een pion of een stuk te posteren. Marco was natuurlijk bang voor die aanstormende pionnen op de koningsvleugel. Toch was waarschijnlijk beter om die ondingen rustig te laten komen en tegenactie in het centrum via e4 te zoeken. Maar ja …    Ik vrees dat ik zelf ook wel het schijnbaar actievere f4 ernstig had overwogen.

  16Marco2

Na zet 12. lijkt het of zwart veel meer mogelijkheden heeft: die (vrij)pion op e4 ontneemt wit nogal wat handelingsruimte voor zijn stukken. (O.a. die loper maakt zo een ongelukkige, verdrietige indruk.) Een halfopen g-lijn vraagt om bezetting met zware zwarte stukken. Toch vindt Houdini dat het allemaal best wel meevalt. Ik denk dat dat o.a. komt doordat ook zwart nog heel wat zetten nodig zal hebben om veel van zijn stukken naar gunstiger velden te transporteren en wit van die tijd kan profiteren door bijv. op de damevleugel tegen te gaan spartelen. En dat is precies wat Marco ook wel van plan is.

Na zet 14. ..  Dh5 is er nog steeds  niet veel aan de hand.

16Marco3

15. b4??  Te vroeg! Omdat 15. ..  Pg4 dreigt is 15.h3 even nodig, wat er griezelig uitziet, maar omdat er voorlopig geen witveldige loper van zwart kan meedoen lijkt de witte koningsstelling – met al die witte stukken in de buurt- nog steeds goed te verdedigen.

Jammerrrrrr ……..  Tor hier deed Marco het prima! Die jongeman heeft best wel al aardig wat schaakintuïtie ontwikkeld. Maar wat zo vaak bij onze jongere spelers gebeurt, ook hier fnuikt een gebrek aan bedachtzame concentratie hem: nog eens goed kijken, weet ik het wel zeker, staat er niet ergens een stuk in, toch  nog even de tijd nemen, enz. (Je leest tegenwoordig steeds vaker dat grootmeesters eigenlijk vinden dat er voor de partijen  veel te veel tijd beschikbaar is. Dat is niet leuk voor de toeschouwers, en de grootmeesters hebben dat eigenlijk ook niet altijd nodig. De geniale  ideeën en de strategische lijnen komen gewoon snel en intuïtief naar boven, en al die gebruikte tijd wordt alleen maar benut om alles te controleren, nog eens te controleren, te verifiëren: vergeet ik niet ergens een detail dat mijn plan verstoort? Alle mogelijke zetten van de tegenstander toch goed bekijken. Je weet nooit …. ! )  15. b4??  Een verschrikkelijke fout! 15. …  Pg4!  Hier zal Ron zich zeer opgelucht hebben gevoeld. Die zat zich al tijden suf te rekenen hoe hij dat witte bastion zou moeten gaan aanvallen. Nu dreigt mat  + stukverlies. En nu is de partij dus voorbij! En Ron's schaaklesje wordt nu eenvoudig. Wat te doen als je een stuk voorstaat in een nogal gesloten stelling? Gewoon heel rustig doorschuiven, de boel overzichtelijk houden. Geen wilde stellingen. Niet echt aanvallen. Vroeg of laat gaat wit dan  wel wanhopig op zoek naar wat actie en komen de fouten vanzelf. En vooral laten zien aan je tegenstander dat jij wel controleert, controleert, en verifieert. Dat noem ik dus ´een meer subtiel' pedagogisch optreden.  Bij zet 34 kan wit nog steeds geen enkele zinvolle actie ondernemen en staat inmiddels een volle toren achter. Hij geeft op. Had  ook na  zet 15 kunnen gebeuren. Maar dat is Jos, waarvan ik de reactie inmiddels gelezen heb, waarschijnlijk niet met me eens.  En bovendien had Marco dan een een lesje bedachtzaam uitschuiven gemist.

Ja het was hedenavond overwegend een pedagogisch – didactisch gebeuren. En dat is hopelijk best een keertje nuttig.

 

In verband met reactie van Jos hieronder,  nog een keer het diagram van zijn slotstelling:

 

 

Jaja,  draws aan alle kanten.

Als ik dit verslagje ga schrijven, zoek ik in het woordenboek wat het woord 'draw' nog meer kan betekenen. Ik kijk mijn ogen uit. Trekking van een loterij, succesnummer, vangst, val van ophaalbrug.  En het woord drawer zal ik ook maar niet gebruiken voor onze remiserende schakers, omdat het behalve lade, en tekening, en zwembroek ook nog onderbroek kan betekenen. Kortom: een mens is nooit te oud om te leren. En zeker niet al te lichtvaardig met Engels proberen te pronken.

Maar het was toch het avondje van de draws.

En die hoeven niet per definitie saai te zijn. Dat zeker niet.

Martin vierde met wit zijn Engelse ziekte uit tegen Gerrit. Die zijn toevlucht nam tot een eigen soort stonewall.   1.c4 c5 2.g3 Pf6 3.Lg2 d6 4.Pf3 Pc6 5.0–0 e5 6.e3

  15Gerrit1

Wijsneuzig als altijd wees ik hem later op het veld d5. `Een stuk minder verdedigbaar dan het veld d4. Vroeg of laat kan daar een hinderlijk stuk verschijnen. Dus een verdachte voortzetting.´ Nader onderzoek leerde me inmiddels  – tot mijn verbijstering –  dat 11 partijen met deze opstelling in PowerBook zijn opgenomen!  (Weliswaar niet door heel bekende grootmeesters.  En op een totaal van 45 parijen. Maar toch .. ) Ik moet dus mijn verontschuldigingen aanbieden.

Neemt niet weg dat die achtergebleven pion op d6 toch een zorgenkind zal gaan worden, maar dat had ook nog niet gehoeven als Gerrit na

Le7 7.d4 cxd4 8.exd4 Lg4 9.dxe5

  15Gerrit2

met de pion had teruggenomen. Na ….   Pxe5 10.Da4+ Ld7 11.Db3 Pxf3+ 12.Lxf3 gaat Martin daar zijn artillerie op richten.  Lc6 13.Lf4 0–0 14.Td1? (lijkt mij volkomen logisch, maar Houdini zou het anders doen)

15Gerrit 2b

14…Lxf3? (Dd7!?) 15.Dxf3 Dc7 [15…Db6? suggereerde ik even bij de post mortem analyse, om de penning te ontlopen, maar dat blijkt nergens op te slaan!) ] 16.Pc3 a6

15Gerrit3

Een boeiende stelling. Hoe gaat het bombardement op d6 uitpakken? OK, pion c4 staat even in.  Dekken!!!  17. b3 is een eenvoudige. 17. Tac1 een leukere. 17. Pd5 een mogelijke.  Maar Martin heeft het geduld niet, of is hij bang dat het met een sisser voor zwart gaat aflopen, vooral wegens het daarbij onontkoombare stukkenruil-festival?

17. g4?  Hij wil het paard van f6 wegjagen om te voorkomen dat zwart bij de eerste beste gelegenheid zijn geïsoleerde, achtergebleven pion oplost met d6-d5. Een leuk plan, maar niet het sterkst.  17. Tac1 was veel sterker. (Dxc4?  18. Pd5!) En blijven loeren naar het zwakke d6.  17. .. h6  (Dxc4!)  18. h4? ( 18. Td4! wat na afloop op het bord verscheen en allerwege tot ongeloof leidde, maar toch ….) en nu denkt Gerrit: Je kunt me nog meer vertellen! Laat het maar zien! 18. .. Dxc4  19. g5  hxg5 20. hxg5

  15Gerrit4

Houdini geeft hier 20. .. Ph7 als de beste, waarna wit inderdaad nog een heel klein beetje prettiger staat, maar meer ook niet.

En nu gaat er ineens van alles gebeuren:  20. …..   Ph5 ? Dat mist het volstrekt voor de hand liggende antwoord  21. Pd5!!!  (  21. ..  Te8 22. Dxh5!   of       21. .. Pxf4? 22. Pe7+ gevolgd door mat na Dh1+   of   21. ..  Ld8  22. Dxh5  )

Maar ook Martin ziet het niet! Die zal hier gedacht hebben dat hij nu maar zijn pion terug moest nemen voor alle zekerheid.  21. Lxd6? Bij de analyse opperde Jos: "Dat is vast niet goed. Die zwakke pion blijft wel zwak. Je kunt beter zoeken naar een andere dreiging erbij!"  Dat  lijkt me een wijs commentaar: Inderdaad, vaak is de dreiging sterker dan de uitvoering van de dreiging. Ook 21. Le3 met aanval op paard h5, wat 21. .. g6 noodzakelijk maakt, is hier weliswaar niet winnend, maar nog wel iets.  Maar na 21. .. Lxd6 neem zwart het stokje over en het heft in handen. ( Jaja, ik weet wel dat een stokje geen heft heeft! Sorry!)  22. Dxh5

  15Gerrit5

22. .. Tad8!   23. Kg2   g6  en geef mij maar zwart!

Maar Martin krijgt van Gerrit nog één kans  22. ..  Lb4 en nu had wit met 23. Pd5 nog steeds wat kunnen proberen.   23. … Tad8  24. Pf6+ !?  maar hij speelt ten onrechte  nu 23. Kg2? ( o.a. met de bedoeling een toren naar h1 te kunnen transporteren en tot elke prijs te blijven aanvalllluuuuhhhh.  Maar na 23. .. g6 24. Df3 Lxc3  25. Dxc3  Dxc3 26. bxc3 blijft wit  zitten met die geïsoleerde c-pion! En wordt het dus zwoegen.  Maar zoveel geduld heeft Gerrit niet. Hij wikkelt gelijk af : 23. .. Lxc3  24. bxc3  Maar wit had nu beter zijn oorspronkelijke plan kunnen uitvoeren met 24. Th1!? Wat waarschijnlijk tot remise had geleid, maar er was nog wat te denken overgebleven.  Nu resteert een eindspel waar Gerrit wel pap van lust. Maar die koerst aan op remise omdat hij daar best tevreden mee is. Martin kan daar weinig tegenover stellen. Die probeert nog wel wat, maar daar wordt het allemaal niet beter van. Hij mag blij zijn dat Gerrit in een vredelievende bui is.

Houdini vindt dat de slotstelling beduidend beter is voor zwart.

  15Gerrit6

Wit gaat na de mooie zet 42. ..  Tc4-c5  nog een pion verliezen! (Het is een tempozet, maar dekt ook g5 wat later een rol kan spelen, en blijft pion c3 aanvallen! ) Hoe is f3 te dekken zonder de dekking van c3 op te geven? Bijv. 43. Tf2? Kg3  44. Tf1 Kg2 Nee dus.

Commentaar van de tevreden zwartspeler hoogstpersoonlijk: 

Was een hele worsteling om een enigszins acceptabele stelling te krijgen. Maar met enige hulp van Martin lukte dat denk ik, met een minder goed plan van hem om mijn paard op f6 weg te jagen) en later met zijn zet 21. Lxd6. Daarna was het nog steeds goed uitkijken voor Th1.  Ik wist niet zeker of mijn zet 23. …….  LxPc3 kon. Maar ik vond deze zet wel nodig. Anders was het paard ook nog gevaarlijk geworden.

 Aan het eind stond ik beter, maar of deze stelling gewonnen was, zoals Frank beweerde…… ??  Laat de computer daar maar eens op los.  Al met al toch tevreden met remise.  Zoals boven zijn commentaar gedemonstreerd heb ik de computer erop losgelaten en blijken alle opmerkingen van Gerrit terecht te zijn! Hulde!

Andere draw. Ook leuk? Absoluut.

Jos tegen Bert. Verrassing. Bert speelt geen Siciliaan, maar de Caro Kann. "Gelukkig" denkt Jos waarschijnlijk. Maar de Caro Kann is een heel oude hobby van Bert. Dat speelden de Kuijertjes (Bertje en grote broer Paul) heel vaak. Ik heb het nu wel over de zeventiger jaren van de vorige eeuw. Wanneer Bert er mee opgehouden is weet ik niet.  Maar hij heeft er veel ervaring mee, dat is zeker.

Jos maakt er een Panov van. En inderdaad, Bert verzinkt al heel vroeg in zwaar gepeins. Is het waarschijnlijk na enkele decennia een beetje vergeten. Zijn 5e zet ( .. a6) is niet erg gebruikelijk. (Op de 8000 partijen in PowerBook  met deze stelling komt het 8x voor.) Maar  het is zeker speelbaar.  En het voordeel is dat ook Jos nu flink wat te peinzen heeft. Hij zou graag leven in de brouwerij veroorzaken en accepteert derhalve een geïsoleerde pion in het centrum En u weet, dat kan goed maar ook minder goed uitpakken. Stelling na  zet 11

  15Bert1

Alles luistert nu heel nauw.  Als je met Wit toch wel wat wil. Voor je het weet kunnen de stukken weer in de doos.  Dat is waarschijnlijk de reden dat zwart Caro Kann speelt. Die is berucht in dit opzicht. Hebben de heren Caro (Engeland) en Kann (Oostenrijk) er daarom eind 19e eeuw zoveel tijd in gestopt? Om een remisewapen te ontwikkelen?  (Botwinnik speelde hem verschillende keren met succes in een match tegen Smyslov om het wereldkampioenschap. Ik was 22, en volgde die match, en begreep er niets van. Dit soort schaak was voor gewone stervelingen saai en onbegrijpelijk.) 

12. d5 zou leiden tot ruil van veel stukken.   12. De2 dan maar?  Jos probeert het met 12. Dd3 en hoopt via Lc2 druk op de zwarte koningsstelling te ontwikkelen. Maar het haalt erg weinig uit:

  15Bert2

14.Pe5 proberen dan maar Pxe5 15.dxe5 Dxd3 16.Lxd3 Pd5 17.Lxe7 Pxc3

  15Bert3

Jos speelt 18. Lb4. Voor mij leek 18. Ld6 meer logisch. Jos vreesde dat hij na 18. ..  Pd5 ook niets meer had om blij van te worden. Houdini is het met mij eens. 18. Ld6. Veel is het niet. 0.26  Toch had Jos gelijk. Na 18. Lb4 kan er nog wat verkeerd voor zwart. Bert speelt 18. … Ted8? Wit hoeft niet lang na te denken. Die doet wat hij beraamd had. 19. Lxh7+ !!  Kxh7 20. Lxc3 Ld5 en Houdini had met wit beslist nog doorgespeeld. Maar mensen voor wie niet zo veel op het spel staat hebben misschien geen zin in een eindspel met een pion meer, doch ongelijke lopers. Dat wordt nog een uur zeuren , en hoogstwaarschijnlijk is het dan toch remise. De heren geven elkaar de hand.

U kunt het een tam potje noemen. Was het ook wel. En toch vond ik het interessant. Niet zozeer in schaaktechnisch opzicht. Wel om het gedrag van twee gerespecteerde en sterke clubleden te kunnen bespioneren. Te zien hoe Jos foutloos echt zijn best doet om iets leuks te verzinnen, en Bert foutloos zijn pogingen, schijnbaar moeiteloos, nivelleert. Ja, het kan nu eenmaal niet altijd feest zijn.

Nog zo'n 'saaie' draw? Nee. Er is nog meer onderhuidse spanning bij Frank-Ron.

Frank doet geen pogingen meer om de normaalste Siciliaanse paden gelijk te verlaten, met een Grand Prix-opening of zoiets. (geen 1. e4 c5 2.f4 ) Hij volgt Ron in zijn Najdorf-theorie, wat ik moedig vind. Die is daarin 'gepokt en gemazeld'. ( Wat een idiote uitdrukking trouwens.) En ik maak me sterk dat Frank al snel gewoon op zijn intuïtie verder moet.

 15Frank1

Verreweg het meest gespeeld wordt hier 7. Pb3  Maar 7. Pf3 kan ook wel. 7. .. h6 (theorie) 8. h3 (intuïtie, maar niet slecht) Le7 9.Le3 Le6

  15Frank2

Nog steeds in Powerbook. Met 3 partijen, met  2x 0-0   en 1x Dd2.  Maar Frank speelt 10. Dd3 wat vraagt om Pbd7 en Pc5. Groot voordeel van deze zet is dat Ron vindt dat hij nu maar beter moet kunnen komen te staan, en in eindeloos gepeins verzinkt om te zien hoe dat dan wel zou moeten.  10. .. Pbd7 11. Pd2 (om de f-pion aan de strijd te kunnen laten deelnemen. Maar wordt nu toch die witte dame op d3 niet een handicap? Nog meer peinswerk voor Ron!) Tc8  11. f4 konsekwent. Maar Houdini vindt het toch link. exf4  13. Lxf4 Pe5 Hoewel de dame nu meer vluchtvelden heeft gekregen (Door Le3xf4) staat ze er toch nog steeds niet echt gezellig bij.

  15Frank3

Onze digitale secondant adviseert hier het eigenaardige 14. Dd4. desnoods 14. De3 maar vindt de zwarte stelling toch beter.  Maar het zo op het oog logische 14. Lxe5 keurt hij af. 14. .. dxe5  15. Dxd8 ( "Die tegenstander kan veel te griezelig met zijn dames omgaan. Weg ermee!")  Lxd8

   15Frank4

 16. Pb3? En nu ging Ron opnieuw in trance. Als toeschouwer dacht ik direct aan het kwaliteitsoffer:  17. Txc3 bxc3  18. Pxe4 . Maar ja, leuk  als je toeschouwer bent. Je loopt geen enkel risico. Ik kon na deze 18e zet gewoon stoppen met denken. Laat Ron dat maar opknappen. Die zit ervoor. Hij wordt ervoor betaald. Met nootjes en stukjes kaas.

Ron achteraf: "Ik zag echter spoken met 18. Lf3 (na 17. ..  Pxe4) en dan slaan op b7 maar zover komt wit dus niet, ik heb Lh4 schaak als belangrijke dreiging. Hij moet eigenlijk wel de kwaliteit teruggeven door lange rochade. Ik sta dan gewoon compleet gewonnen. Ik heb er ruim een kwartier toch over nagedacht, gewoon laf dat ik het niet deed."

"En als ik niet op c3 durf te offeren, dan had ik natuurlijk Le7 moeten spelen i.p.v. korte rochade, ik dreig dan met Lb4 een pion te winnen en sta ook dan nog veel beter."

En zo is het maar net!  16. ..  0-0?  17. Ld3

15Frank5

" Maar mijn Lc4 was niet de beste."  17. .. Lc4?     (17. Ph5!?     17. Lb6!? ) 18.Lxc4 Txc4 19.Pd2 Tc5 20.Pb3?  Ron:  "Het grappige is dat ik later nadat de witveldige lopers zijn geruild, weer een kans krijg om goed op c3 te offeren."   "Nu liet ik alle voordeel wegglippen." Tc6? (Txc3!) 21.0–0–0 b5 22.The1 Te8  remise.

Nog meer remises? Nee, zo is het wel mooi genoeg.

Jasper  tegen Marco. Marco speelt met zwart  Siciliaans ( voor onze minder studieuze opvolgers:  1. e4 c5 ) en tegen het wat amateuristische  2. Lc4 doet zwart wat het beste is:  2. .. Pc6  3. Pf3 e6  4. Pc3 Pe7  5. d3.  Maar daarna g6, wat me minder goed lijkt.  Kost tijd. Waarom nu niet gelijk 5. ..  d5 ? Als je in de Siciliaan ongestraft d5 kunt spelen moet je dat nooit laten.  Wit komt nu een beetje beter uit de opening. Wat hij bijna gelijk teniet doet:

 15Jasper0

7. d4 met een slimme bijgedachte. Maar niet slim genoeg. Beter was het (standaard) Dd2 om in de nabije toekomst met Lh6 die sterke loper op g7 te elimineren en zwart ook nog op te zadelen met een  rommelige koningsstelling! cxd4 8 Pb5!? Leuk bedacht, een tijdelijk pionoffer, maar het werkt niet. 8. .. d5! 9. Ld3? (beter 9. exd5 exd5  10. Le2 h6! maar ook dan staat zwart beter)

Zwart staat nu al bijna gewonnen, maar doet het niet helemaal goed.

 15Jasper2a

10. .. Da5+ wint het paard op b5! Na 10. ..  a6? 11. Lxc6+ bxc6  12. Pbxd4 Lb7 (c5!?) staat zwart nog steeds een tikje beter, maar het had zoveel mooier gekund! En Marco gunt zijn rivaal nog één kansje

 15Jasper2

Leuk is hier 14. Pxe6!! Let op, de dame staat in!  14. ..  Dxd1 15. Txd1 en nu mag zwart kiezen: slaan op e6 (waarna het paard op e7 eraf gaat, met een geïsoleerde e-pion) of Pd5 met kwaliteitsverlies op f8. Wit staat beter. Na 14. .. Dxe6 16. Te1 Df5  17. Lxe7 wint wit zijn stuk terug en staat een pion voor.  Deze zet is -begrijpelijk- nog te moeilijk voor ons aanstormend talent.

15. Da4 Dat verandert niet veel aan de zaak. Zwart blijft wat beter staan. En als wit dan ook nog een stuk weggeeft op de  21e zet is het gebeurd met de koopman. Toch had Jasper's combinatie wel wat aardigs, maar ook hier geldt, net niet genoeg!

  15Jasper3

21. Da4 (Dh3!? iets beter)  Pxh6  22. c4 dit was de grap! maar 22. …. Lc6! en er valt niets meer te lachen. Wit blijft een stuk achter. Marco bepaalt het verdere verloop zoals verwacht mag worden.

Joop was veel te aardig voor Niels. Hoewel de sint- of kerstkadootjes-tijd ruim voorbij is, bleef hij zijn kleinzoon maar verwennen. Maar je moet de surprises niet al te snel laten uitpakken. Nu was het toch te vlug allemaal over. En zo kreeg Niels alleen maar nog meer tijd om met zijn digitale electronica te spelen. En dat doet hij al zo veel. En we weten toch dat dat verderfelijk is voor onze jeugdgeneratie!

Tot en met zet 12 houdt Joop hem in toom. Daarna is Joop bevreesd dat het zelfvertrouwen van zijn kleinzoon een deuk oploopt, en dat wil een liehebbende grootvader natuurlijk niet. Dus geeft hij een dame weg. En blijft daarna voor de vorm nog een beetje spartelen. Heel goed voor de familieverhoudingen. Dat wel natuurlijk.

Verrassing:   Waagtoren5 heeft (12 januari, eindelijk) verloren van Heerhugowaard2.  Niet te geloven: we staan – ondanks de Volendammer crisis- nog steeds bovenaan!