Een aantal jaren geleden maakte ik een powerpoint-presentatie over leven en werk van schrijfster Betje Wolff, voor uw schattige museumpje hier ter stede. In ruil daarvoor mocht ik alle boeken lenen die in het zolderkamertje van Betje Wolff staan uitgestald. Dat mag niemand. Veel  origineel 18e eeuws, dus slechts met witte handschoentjes aan te pakken. Ik heb zeker 75 % van haar boeken en publicaties gelezen. Ze was, vind ik, een formidabele vrouw.  Haar tijd ver vooruit als het gaat om vrouwenemancipatie, onderwijs en opvoeding,  literatuur, politiek, enz. En heel erg geestig. Ze trouwde op haar 21e – in 1757 – een 52-jarige dominee in Middenbeemster, wrsch. omdat ze in haar keurige christelijke  geboorteplaats Vlissingen geen kans meer had een jonge nette man aan de haak te slaan na een schandelijk avontuurtje met een vaandrig waarmee ze wegliep van huis, en korte tijd wrsch. ' in zonde ' leefde. Ze verveelde zich als jonge en erg levenslustige meid waarschijnlijk wel een beetje in Middenbeemster, in de pastorie van dominee Wolff, maar gelukkig waren er 's zomers veel rijke lieden die een buitenverblijf  hadden laten bouwen in die fraaie Beemsterpolder en die organiseerden het een en ander. ( Maar 's winters waren die weer terug naar hun dure panden in Amsterdam of Hoorn.)

U begint zich nu waarschijnlijk af te vragen waar uw wepmeester het in vredesnaam over heeft. Wat heeft dat nu met schaken te maken?

Nog even geduld! Alles komt goed!

Dicht bij de pastorie (het huidige museum Betje Wolff) stond een buitenhuis van de jonkvrouwe Agatha Van Foreest uit Hoorn. Die adellijke familie van Foreest dateert al uit midden 13e eeuw! Agatha van Foreest had 8 kinderen, en na de te vroege dood van haar man was ze steenrijk! Ze gedroeg zich als een dame. Tot ze verliefd werd op een eenvoudige jongen uit Middenbeemster. Tot grote ontsteltenis van enkele van haar inmiddels volwassen zoons, wil ze daarmee trouwen!

Betje Wolff schrijft in een brief aan een vriend (ze schrijft prachtige, geestige brieven en er zijn er veel bewaard) over de freule (aug. 1774, ik zal de 18e eeuwse taal een klein beetje moderniseren , anders leest niemand dit meer verder)

"Ze is vervolgens tot nu toe heel keurig gebleven. Ze is een schoonheid en lijkt geen 30 jaar, hoewel ze al 38 is.

  Agatha van Foreest, 1733-1801

Ze heeft zeer veel verstand en heeft die hele familie en al dat kapitaal goed bij elkaar weten te houden. Ze heeft veel huwelijksaanzoeken afgewezen, wegens haar kinderen., enz. Maar zie, ze raakt verliefd op een arme boerenjongen, die nota bene rooms is! Deze jonge knaap heeft zeker iets dat een vrouw als vrouw moet behagen. …Indien hij de gelukkige inval maar gehad had om uit een paar aanzienlijke ouders geboren te willen worden zou hij deze charmante vrouw wel verdienen. Hij heeft werkelijk alles wat aangenaam is, hij weet zeer veel, heeft een fraaie tronie, een schone gestalte en is van alleronberispelijkst gedrag. Ze leefden al een jaar samen. Enfin deze vrouw heeft veel van zich doen spreken. Maar geen mens dacht aan trouwen. "

Maar dat doet ze wel, trouwen  met die boerenjongen, deze Lady Chatterly avant la date, tot groot ongenoegen van haar rijke familie, inclusief haar kinderen. Dat geeft grote heibel.

Maar Betje Wolff vindt het prachtig!  (Het lijkt erop of ze elkaar kenden, maar te bewijzen valt dat niet.) Wolffje schrijft:

"Wat is dat een heldin! Zij durft gelukkig zijn, en dat wel met verbreking van al de banden die hoe noodzakelijk ze ook kunnen zijn, onze natuurlijke vrijheid in de weg staan. Welk een vastheid van geest ….." En vervolgens trekt ze van leer tegen alle roddelaarsters en huichelaars in het dorp Middenbeemster en elders, die daar iets van durven te zeggen. Het is waarschijnlijk dat Betje Wolff daarbij haar eigen moeten afzien van haar jeugdliefde voor vaandrig Gargon in gedachten heeft.

En nu ter zake. Eindelijk, zult u denken.

Ik neem aan dat deze vrouw een verre voorouder is van jonkheer Jorden van Foreest. De jongste Nederlandse grootmeester van thans.  Hij is zestien jaar jong. En speelde mee in de Challenger-groep van het Tata-toernooi. 

Er zit nog wel meer opmerkelijks in zijn genealogie. Behalve talloze burgemeesters en andere politici, ook schakers. Zijn betovergrootvader Arnold van Foreest (1863-1954) was schaakkampioen van Nederland. En die had een broer Dirk van Foreest (1862- 1956) die ook drie jaar schaakkampioen was van ons land.

Er is iets met die familie. Jorden is de oudste van zes kinderen. De jongste is een meisje van nu 8. En alle broers en dat zusje schaken! Dat had ik al op Wikipedia gezien.

Afgelopen vrijdag scharrelde ik nog een keer rond op het Tata-toernooi. Ook bij de amateurs. Even kijken op de borden van de mensen die ik ken: Folkertsma van Oppositie, Avis en Groot van CaIssa, Slisser van BSG, enz. Ik zoek bekenden, ook bij de groepen 5. Daar valt mijn oog op een kind van naar ik schat een jaar of acht. Haar voetjes bungelen een 20 centimeter van de grond. Ze is te klein voor de stoelen in de speelzaal. Ze speelt tegen een eerbiedwaardige grijsaard van denk ik minstens een jaar of 70.  Ik kijk op zijn naambordje. O jee, dat kleine meisje moet tegen de nummer 1 van de groep (van 10 schakers. ) Ze zijn bij zet 12. Ik kijk naar haar klok: ze heeft drie minuten gebruikt. Ik kijk naar zijn klok : 35 minuten gebruikt. Stand gelijk.

foto groter? Erop klikken!

 MachtForeestWEB

Ik ben niet de enige die het een leuk tafreeltje vindt. Onze damescoryfee Zaoqin Peng komt langs, en maakt er een foto van. Ik ook maar. Wellicht leuk voor de site. Ik kijk op haar naambordje. Zal toch niet!? Machteld van Foreest. 8 jaar. Elo nu al 1550. Dan komen een cameraman en een geluidsman opnamen van haar maken (TV?). Het meisje ziet niets. Die kijkt naar haar bord. Ik ga naar de commentaarzaal, luisteren naar Sosonko. (Ooit winnaar van het Hoogoventoernooi.) Na een uurtje ga ik weer even bij de amateurs kijken. Van groep 5 is bijna iedereen nog bezig. Machteld en haar oudere heer zijn er niet meer. In het midden van het bord staan 2 koningen. Remise dus.Ergens in haar media tref ik aan: Wat  wil  je later worden? "Wereldkampioen schaken."

Ach denk ik, eerst maar :  Jonkvrouwe Machteld van Foreest, schaakkampioene van Nederland.  Waarom niet? Als ze groter is gegroeid, en met twee voeten bij de grond kan.

Dat was het. Ik moest het even kwijt. Sorry voor de uitweidingen…

 

Inmiddels is er per mail een interessante reactie van Gerrit bij mij binnengekomen.

Kijk daarvoor hieronder bij reacties!!