U dacht misschien dat de gladiatorengevechten sinds de 5e eeuw verboden waren (nog door keizer Honorius) .Maar dat is niet zo. Maandagavond vond er toch weer zoiets plaats. In Bamestra Centralis.
De fameuze Ronaldus Fringilla tegen de al evenzeer roemruchte Albertus Imperativus. Ik was te laat binnen om het gebruikelijke "Ave Caesar, morituri te salutant" te horen. Misschien werd dat "Gegroet Caesar, zij die gaan sterven, groeten u" ook wel helemaal nooit gezegd. Waarschijnlijk is dat een flauwekulverhaal. Bovendien wie was dan wel vanavond de keizer(als ik er nog niet was)?
Ronaldus-Albertus was het mooiste gevecht. Als de verliezer zelf opgaf, maar erg mooi gevochten had, werd namens Caesar de duim opgestoken, en dat betekende dat de verliezer genade kreeg, en levend de arena mocht verlaten. Dat was vanavond ook het geval.De andere gevechten waren eigenlijk een soort voorprogramma, dat nu, net als toen, meestal met houten zwaarden werd uitgevochten, waarbij de leerling-gladiatoren ervaring mochten opdoen tegen wat ervarener vechtersbazen. Wat niet wegnam dat er wel wat bloed kon vloeien. Zo ook hedenavond.
Niels Imperativus Juventutis tegen Jasper Ittmannus Risibilis. Het gevecht was kort, en niet al te bijzonder. Al gauw veranderen voor mij de Latijnse letters van het notatieformulier in chaotisch spijkerschrift, dus ik weet niet hoe het precies verliep, maar ik kreeg wel de slotstelling mee, en die was verbazingwekkend..
26Jasper1b
Wit staat een stuk voor, en dreigt nog een zwart stuk te elimineren! Maar zwart zet mat in 1 !!!! Ziet u wel hè?
Jasper gaf vrolijk en bescheiden (zo is hij nu eenmaal) toe dat hij gewoon dacht een schaakje te geven en toen dat gebeurd was, pas in de gaten kreeg dat zijn tegenstander mat stond. Nou ja, de bedoeling van dit soort vooraf-gevechten was toen ook al dat ze er wat van leerden.
Martinus Cignus Campus tegen Petrus Putealis. Al gauw raakte onze gladiator junior senexis in de problemen. Op de 6e zet mocht hij kiezen: of zijn overmoedige loper laten opsluiten en vervolgens laten liquideren, of zelf overgaan tot het betere leven middels euthanasia. Zwart koos moedig het laatste. En had zich na zijn 13e zet per brancard de arena kunnen laten uitdragen via de Porta Libitinaria. (Libitina, de godin van de begrafenis) Maar dat vond onze gladiator expertus een beetje vervelend voor het publiek. Zei hij.
26Petrus1
( Houdini : 16.22 voor wit: zwart mag niet meer rocheren, dus een geweldige achterstand in ontwikkeling, en wat nog te bedenken na 14. Pc3! met de dreiging Pd5?) 14. Ld7+ Alleen voor het publiek dus, voor de tierende menigte in de arena. Geef ze brood en spelen! Een anderszins totaal onbegrijpelijk zet. Want na 14. …. Dxd7 15. Dxd7 Kxd7 16. fxe5 dxe5 17. c4 ?????? is de stand vrijwel gelijk. (Houdini: 0.30 voor wit) Maar onze jongere oudere weet niet goed hoe het probleem van de verboden rochade te "hendelen". (Wat mooi toch dat in onze oergermaanse taal steeds weer nieuwe woorden opduiken. Vroeger waren dat Latijnse woorden , toen Franse, een paar Russische, een paar Duitse, nu al decennia vooral Engelse. Dat gaat maar door. Ik vind het geen taalbarbarisme, en voor stukjesschrijvers wel handig. )
En Petrus wordt toch zachtjesaan de vernieling ingedreven. Na zet 28 geeft hij het maar op! Terecht.
Dit plaatje toont wel aardig hoe Petrus Putialis zich gevoeld mag hebben aan het eind van dit gevecht. Zijn zwaardje is hij allang kwijtgeraakt. Maar ik steek mijn duim voor hem omhoog! (Leuk is dat dit door mij op internet gevonden plaatje echt uit de tijd van de Romeinen dateert! En door iemand moet zijn getekend die in de arena in Rome zo'n gevecht meebeleefde. Echt!! Dat u niet denkt dat het een door mij geknipte foto is van een tekening van mijn buurmeisje.)
Marco Juventus leek het tegen bellum veteranos Gerrit wel aardig vol te houden. Weliswaar is zijn Drakenopstelling ( 4. .. g6, 5. .. Lg7) niet de actiefst mogelijke tegen de wel erg vredelievende opzet van wit: ( 1.e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4? e6! 4. 0-0) Nu is het beter om snel aan te sturen op d5, en in ieder geval het eenvoudigst. Het kan nu gelijk al: 4. .. d5 !? 5. exd5 exd5 6. Te1+ Le6 en wit moet misschien wel voor zijn goeie fatsoen zijn witte loper gaan ruilen. Of zwart ontwikkelt zich prettig. Bijv. : 7. Lb5 Ld6 8. d4 Pf6 of 7. Ld3 Le7 en Pf6 .
Wit blijft echter vredelievend, en mist derhalve na een te vroeg 6. .. Pe7? (6. .. Dc7!? 7. Pb5? Db8 en daarna a6!) een mooie kans:
26Marco1
7. Pdb5!! en 8. Pd6+ is niet te voorkomen. (Je wilt toch geen 7. .. Pef8 spelen? Bovendien kan dan ook nog Lf4!)
Wit speelt 7. Lg5 Onze ervarenste strijder meent: "Marco kwam al in de problemen met zet 7. Lg5. Uiteindelijk leidde dat tot verlies van een pion." Dat ziet Houdini anders. 7. . .. Lg7 8. Pxc6 (c3!?) bxc6 9. c3 0-0? ( .. d5! Hoera, nu kan het zeker, door de ruil met Pxc6, bxc6.) Ik herhaal maar weer, voor al onze jeugdige vechtersbazen: Als je in de Siciliaan d5 kunt spelen, ben je uit de openingsproblemen.
10. Pd2 d5!! (Juist! Goed zo!) De stand is volkomen gelijk. Dat zwart toch een pion verliest komt door iets anders, door een zwak moment bij de 12e zet:
26Marco2
Marco overziet met 12. .. c5 ?? de dreiging van de toren naar veld e7 Ik stond ernaast. Mijn adem stokte. Dit is een blunder! 13. Lxe7! Dxe7 14. exd5! Stond nou die heerlijke pion nog maar steeds op dat mooie c6! Dan kon je daarmee terugnemen. Marco hoopt met 14 … e5 de schade beperkt te houden tot één pion, maar nu raakt de veteraan op dreef 15. Pe4!! Zwart komt er niet meer aan te pas. Na zet 20 … Txe5 ziet het er somber voor hem uit:
26Marco3
Zwart staat een pion achter, maar worstelt tevens met een akelig inactieve loper! En hij had er echt helemaal niets tegen kunnen doen. Geen verdere fouten gemaakt, maar de stelling was nu eenmaal ineens zo desastreus.
En net als vorige week zie ik weer Gerrit als gebruikelijk het risico nemen: ruilen maar. Hoe minder stukken, hoe groter mijn overwicht. Vorige week had hij gelijk. En nu? Misschien ook wel. Maar toch…. Hij denkt: waarom de stelling moeilijk als het gemakkelijk kan. Ik denk: Waarom de overwinning moeilijk maken als het gemakkelijk kan?
Een eenvoudige winst ligt voor het oprapen. Houdini is van mening dat er niet geruild moet worden. 31. Kf2! Wit kan gebruik gaan maken van zijn actievere stukken. De zwarte toren staat verschrikkelijk gepend! De zwarte dame mag niet weg. De zwarte koning ook niet. Hoe gaat zwart dat klusje opknappen? De7 en daarna de koning naar f7? Kan niet. De koning mag dan nog steeds niet spelen op straffe van torenverlies. Wat een stelling!!. Houdini geeft zelfs een variant waarin wit op f5 zijn loper offert, waarna zwart met de g-pion terugneemt, en dat alles om te voorkomen dat de g-pion met g5 de opmars van de witte koning Kf2-Kf3-Kf4 verhindert. Want zo gaat wit dan -op termijn- de toren op e5 winnen. Die kan toch niet weg! En dan is er ook nog die vreselijke loper op a8. Houdini offert die zelfs om van het gezeur af te zijn en in ieder geval nog iets te kunnen. 31. Lxd5 Maar dat is natuurlijk ook niks.
Gerrit ruilt en ruilt. Aanschouw de stelling na zet 38 van wit en huiver!
26Marco4
En als Marco nu in plaats van 38. … f4 (wat nieuwe verplichtingen oproept) , nu eens g5 gespeeld had? 39. g3 h6 ? Alles kalmpjes aan. "Laat het maar zien!" Die pion op b3 is weinig waard. Ja als wit nu nog een toren had gehad. Dat liet Martin achteraf zien: dan kun je met Tb1 en b3-b4 de hindernis voor de c-pion opruimen. Ja, en dan is het gauw afgelopen. Maar nu? Wit heeft die toren zelf … afgeruild! Tjonge wat had dit nog moeilijk kunnen worden.
Eigenlijk heeft Marco na zijn foutieve 12. .. c5? er alles aan gedaan en best goed van zich af geslagen met de houten wapens die hij nog had.
Gerrit: "Uiteindelijk leidde dat tot verlies van een pion. Maar of dat voldoende was voor de overwinning? Dat moet jouw analyse van het verdere verloop van de partij maar uitwijzen." Ik weet het niet, maar het zal wel. Maar de overwinning werd uiteindelijk behaald doordat Marco in de uitputtingslag laat op de avond bezweek. Hij kon het m.i. fysiek niet meer volhouden. Wat ik heel begrijpelijk vind.
Gerrit: "De partij kende een dramatisch slot omdat Marco besloot met zijn 39e zet zijn Loper in de uitverkoop te gooien. Hij zei: “Ik dacht dat hij gedekt stond en dat ik daarmee jouw loper kon veroveren”." En dat was niet zo. De loper stond niet gedekt. Einde van een spannend gevecht.
Maar ook hier voor de overwonnene: mijn duim omhoog
Dat waren de voorrondes. En dan nu het hoofdgevecht.
Bij het begin van deze ronde heeft Albertus Imperativus nog een tiental punten voorsprong op Ronaldus Fringilla. Die weet dat het nu of nooit is. Die (met wit) hoopt met voor hem minder gebruikelijke aanvangsbewegingen zijn tegenstander (die met dat zwarte) uit zijn gebruikelijke repertoire van slagen en steken te lokken.
1. Pf3 Pf6 2. b3 !! Als ik vroeger KoningsIndisch speelde (mijn eerste lijfopening) vond ik dat nooit erg leuk. Wit neutraliseert direct je stiekeme troef in het KI, de fianchettoloper. Bovendien heb je dan niet veel meer aan je boeken. Die hebben het daar nauwelijks over. Maar zwart denkt dat wit het dan maar moet bekijken en gaat toch gewoon aan de slag in zijn standaardopstelling.
26Albertus0
Na 9. a3
Ron: "Was wel een spannende partij tegen Bert, maar blijkt dus boordevol fouten van 2 kanten te zijn. Dat had ik toch niet verwacht. Zo mist Bert op zet 9 (en nogmaals bij 11) het winnende en toch niet zo moeilijke e4! Door ons allebei helemaal niet gezien. "
26Albertus1
11. exf5 gxf5
Ron: "Ik wilde het dus complex maken en dat is gelukt. Maar Pbd2 is dus onnauwkeurig. Ik kan beter 0-0 spelen, wetende dat Bert toch Ph5 en zijn geliefde f5 opmars wil gaan spelen, welke ik inderdaad wilde counteren door e4 en slaan op f5. Dan kan e4 niet met winst zoals wel met mijn zetvolgorde nu. Ik had even de illusie dat ik ook nog lang kon rocheren als hij zich vergaloppeerd had." " Jij stelde dat zwart na 11…, gxf5 had wat die wilde, maar Lxf5 is toch echt beter en na 12.0-0 staat wit volgens Houdini toch weer beter."
26Albertus2
"Bert vond zijn damezet naar e7 niet zo gelukkig. Het plan met Tae1 en Ph4 vindt ook Houdini dan tot mijn grote tevredenheid het sterkst! Ik voelde mij toen ook heel prettig in de partij. Op 15… f4 was ik 16. d4! van plan dat dan erg sterk is."
15. … Lh6? (15. .. f4!?) 16. f4! Tae8 17. Lxc6 (d4!?) bxc6 18. fxe5 Pg4 (nog het beste!) Het publiek houdt de adem in na zet 18. van zwart:
26Albertu3
19. e6
Martin tegen Eddy: "Dat is echt meesterlijk!" Eddy tegen Martin " Nou ik geloof er niet in. Misschien d4?" (Dat laatste blijkt natuurlijk weer onzin.) We kunnen beter de triumphator zelf aan het woord laten:
Ron: " 19. e6 is nog wel goed en ziet er slim uit, maar Pdf3!! was veel beter en winnend. Maar na 19. … Lxe6 20. Txf5??? (Na 20. Pg2! staat wit dan toch nog beter): Hij kan gewoon met zijn loper terugnemen en zijn dame offeren. Zwart staat dan weer gewonnen. "
Na 20 Txf5:
26Albertus4
Ron doelt op bijv. de volgende curieuze voortzetting, waarbij de lichte stukken in eendrachtige samenwerking de krakemikkige witte koningsstelling bestormen en het damesurplus van wit machteloos is:
20…Lxf5! 21.Txe7 Txe7! 22.Pdf3 (andere zetten nog slechter) Te3 (dreigt Lxd3) 23.Lc1 Lxd3 (valt de dame, maar ook Pf3 aan) 24.Dd1 (dekt het paard, maar …) 24…Le4 valt het paard nog eens aan, en dat is verloren 25.Pd2? Txg3+ Of anders 25.Lxe3 Lxe3+ 26.Kg2 Pe5. Dat type van soort! Met tientallen zijvarianten. (Ja, als onze gladiatoren in staat waren geweest zelfs dit te zien hadden ze alle denkbare schaakgermanen al verslagen. (Veni, vidi, foetsie: Princeps mundi.) Wereldkampioen geweest dus.
In de diagramstelling vindt Houdini 20. .. Le3+ ook nog wel wat beter voor zwart! Maar Bert probeert 20. …Pe3+ 21. Txf8 Dxf8
26Albertus5
Niets helpt hier tegen het akelige tussenzetje 22. Dc3! Ron: " Nu was het vervolgens toch weer snel uit."
22.Dc3 Pf5 23.Dh8+ Kf7 24.Dxh7+ Lg7 25.Lxg7 Dxg7 26.Dxg7+ Pxg7 27.Tf1+
En zwart gaat erbij liggen. Hij staat nu in het overzichtelijke eindspel twee (vrij)pionnen achter.
Ave Caesar!
Sorry! Mijn Latijn is ook niet meer wat het nooit geweest is. Maar dat zult u wel door de vingers willen zien.
Ron staat nu met een heel klein beetje voorsprong op de 1e plaats. Veel gaat er nu vanaf hangen of Albertus van de opgelopen kwetsuren en blessures snel geneest, en ook hoe de loting uitpakt. Want als een van de twee toevallig vaker tegen veel lager geklasseerde gladiatoren loot, vallen er minder punten te verdienen.