Crises is het meervoud. En ja, het leken er meer.

Bij Gerrit is het al een paar weken gaande, vrees ik. Geeft niks. Gaat bij hem vanzelf over. (Bij Giri al een paar maanden. Maar dat gaat niet over, vrees ik.)

Na een moeizaam op en neer golvend gevecht, waarin Jasper(wit) in de opening werd overspeeld, waarbij Gerrit op zet 8 een directe winst overzag .  In een bijna gelijke stelling aan die ooit in de externe, waarin hij het wèl zag. (*diagr1)   Desondanks bleef hij wel beter staan, maar verknoeide dat op zet 11. Hij kreeg het daarna zowaar benauwd tegen een enige tijd  onwaarschijnlijk sterk en geconcentreerd spelende Jasper, tot die het op zijn beurt een beetje verknoeide rond zet 18 en zo zijn tegenstander toch een klein beetje voordeel gunde. Maar Jasper zag kans in wat mindere stelling zijn tegenstander toch aardig nerveus te blijven maken,  wat leidde tot een verkeerd zwart plan.  Door een zwart missertje bij zet 23  kon Jasper weer een flink aantal zetten laten zien dat hij het toch echt begint te leren. Hij hield knap aanvallend een klein voordeel vast tegen een wanhopig vechtende Gerrit. Tot zet 29.  (*diagr2)  Toen hij even het spoor bijster raakte en een toren in de aanbieding deed. Gelukkig voor hem zag ook Gerrit de torenwinst niet. Daarna ziet Gerrit warempel toch weer wel kans om zich tegen de witte agressiviteit te verdedigen met zo actief mogelijk tegenspel en langzaam zelf weer kleine kansen te creëren. Maar bij zet 36 volgt de absolute klapper van de avond: (*diagr3) Zwart overziet een mat in 1. Jasper triomfeert na een langdurig sterk gespeelde partij.

Tja, hoe voorkom je vormverlies? En nu vooral, hoe raak je het weer kwijt? Geduld.  Zelfvertrouwen. Daar hebben mensen als Gerrit toch recht op!

Wat zal Jasper die nacht lekker geslapen hebben.  Maar nu, na het lezen van dit verslag, misschien vannacht toch ook even een nachtmerrietje over een toren die plotseling is ingestort, en zijn beminde dame die hem onaangekondigd verlaat. Geeft niet Jasper, dat heb je maar gedroomd!

  *diagr1   JasperGerrit2

Wat dacht u hier van 8. ..  Lb4 ?  (9. Pc7+ , Ke7 )  (9. Pc3 dxc3 en wit heeft geen tijd voor Pc7 wegens bxc3)

  *diagr2    JasperGerrit3

Wat dacht U hier van: 29.  ..  Td1+  30. Kc4 (toren op d5 blijven dekken)  Tc8! En de toren op d5 stort in elkaar.l

*diagr 3  JasperGerrit1

Na 36. ..  Kf5 heeft zwart een pion meer, en wit wat compensatie. Na 36. .. , Ke5 ???????   Volgt mat in één! En Jasper zag dat! U ook?

Zelfkennis is het begin van alle wijsheid. Waarschijnlijk ook van een spoedige terugkeer van de vorig jaar blakende vorm.  Gerrit: “Ondanks een pion voorsprong op de 9e zet kwam ik toch door een aantal goede zetten van Jasper onder flinke druk te staan. Misschien was mijn 23e zet ….Kf7 verkeerd. Maar ik zag ook geen andere oplossing meer.  De matzet 37. Td5 kwam voor ons beiden als een complete verrassing uit de lucht vallen. Had dus met mijn koning niet naar e5 gemoeten.”

Nog meer zelfkennis als wapen tegen vormverlies:

Ron:  “Schrijf maar dat Paul werkelijk fantastisch speelde  ……. Ik speel geen g6 meer. Vind die variant dus niets. Paul moet zeker 2. c4 blijven spelen. Volgende keer doe ik e6 of e5!”

Ik denk ook dat het voor Ron teleurstellende verloop van zijn Siciliaan te maken had met de combinatie van Lg7 plus e5. Dan wordt het moeilijk nog wat met die koningsloper uit te richten. Powerbook heeft die zet dan ook niet meer. De meeste voorbeelden in deze stelling heeft die database met 11. Le6.  En een succesrijker percentage voor 11. .. Ld7, wat ook Komodo zou spelen. Die vindt wel dat wit dan toch ook een tikkie beter staat,

  PaulRon1

11. …  e5?  12. Le3 en wit staat niet een tikkie, maar een smak beter (0.74)

Hierna is er voor Ron geen lol meer aan te beleven. Alles wat bedacht kan worden is voor wit. Die krijgt een geweldig initiatief op de damevleugel. Maar gek genoeg, erg gemakkelijk winnen is er toch niet bij. Ron probeert wat terug te doen met tegenactie op de koningsvleugel.

  PaulRon2

23. … f5 Helpt niet echt, maar is wel de enige redelijke.  Ik stond verlekkerd te kijken naar 24. Ld8, met stukwinst, maar medetoeschouwer Frank hielp me uit de droom: zwart heeft een tussenschaakje op e3! Paul probeert het met 24. Lxe8 met de bedoeling om later pion b7 te gaan opsnoepen. Wat me in deze mooie stelling te slap leek. Er moet toch wat mooiers en scherpers zijn. En dat vindt World Champion Komodo. ook. (24. exf5!?)  En ineens, als een wonder dat uit de lucht komt vallen, zijn er dan eindelijk toch kansen op nivelleren voor zwart:

  PaulRon3

26.  Txb7 (het door Ron later aangegeven exf5 is niet beter)  fxe4!!

  PaulRon4

En nu moet wit zelfs oppassen. Want 27. fxe4??? verliest! 27. .. Tc8!! Wat te doen tegen een dreigend mat op c1?  28. Tc7 Txc7  29. Lxc7 Le3+ en toch mat! Wit kan hier 27. h4 spelen om de directe dreigingen er even uit te halen, maar winst zit er voor wit dan natuurlijk ook niet meer in.  Paul ziet het :  27. Dc3! Waarna zwart met Tc8 een klein voordeeltje kan handhaven. Maar blij met zijn  ontsnapping accepteert hij gretig remise. En bij wie was er nu sprake van een demonstratie van vormverlies? Ik vind: bij Ron. Die zag nergens kans om zijn stempel op de partij te drukken. Met de rug tegen de muur, zwoegen, zwoegen, ploeteren. En dat is toch zijn handelsmerk niet. En alweer pas aan het eind van de avond één echt, bijna toevallig momentje nodig om te ontsnappen. (Maar dat ziet hij dan ook wel!) Wedden dat hij binnenkort uit boosheid ook Najdorf ter aarde bestelt. En dat zowiezo die vormcrisis dan over is.

Vormcrisis bij onze kampioen Bert ? Misschien ook wel. Wat minder briljante resultaten de afgelopen weken. Maar hij speelde nu een mooie partij. Met heel kleine middelen wordt bijna onmerkbaar de druk op Franks stelling opgevoerd. Die heeft daar absoluut niets tegen in te brengen. En dat leidt dan onontkoombaar tot een koningsaanval. Bij zet 21. Probeert Frank het ergste te voorkomen door een stuk te offeren, tegen een handje pionnen.

  FrankBert1

22. gxf4? gxf3  23 Txf3 en wat zwart ook speelt, die staat op winnen. Alleen nu even niet het voor de hand liggende 23.  ….    exf4  spelen!  Zo krijgt wit zijn zin. Na 24. Pxf4 lijkt Frank ineens toch flink wat compensatie te hebben voor dat stuk. En dat leidt na een beetje gerommel wederzijds tot de volgende stelling.

  FrankBert2

Na het eenvoudige 26. ..  Kh8 is het lastig te zien hoe wit verder moet komen. Het witte wanhoopsoffensief begint dan toch een beetje op een storm in een glas water te lijken.  Maar Bert speelt hier 26. .. Kf8?? Ik zie het gebeuren, en schrik. Ja, dan gaat die f-toren natuurlijk ook een toontje meezingen! Wat gebeurt hier? Toch alsnog een vormcrisis? Frank veert op! 27. Pd5! Tac8?? Onbegrijpelijk. Ik zie niet wat die toren op c8 bijdraagt aan de verdediging. Niks. Daar heb zelfs ik geen komodo bij nodig. Waarom niet Ke8? Weg uit die levensgevaarlijke torenlijn. Of gelijk een kwaliteit terugofferen? 27.  …   Txd5  exd5  28.  Dxd5  Wat gebeurt hier toch? Wit speelt nu alles à tempo. Logisch!  28. Tgf1  Ik geef het niet eens een uitroepteken. Het is zo volstrekt logisch, dat het simpel is.

  FrankBert3

Zwart verliest een stuk op f7. Hij spartelt nog wat. Hij bluft nog een beetje. Maar daar is Frank niet van onder de indruk. Na zet 30 geeft zwart op. Zwart speelde een prachtige, sterke partij met een onbegrijpelijk zwak slot. Dat kan alleen maar een tijdelijke vormdip betekenen. Om wat voor reden dan ook.  Rest nu als Leen Jongewaard in de musical ‘Heerlijk duurt het langst’ te zingen: “Kom Bert, ’t is maar tijdelijk, ‘t zal wel weer over gaan… “ en “Kom Bert, het is maar tijdelijk, Zet al je zorg opzij. Kom Bert, 't gaat allemaal voorbij.”

Vormcrises bij Marco-Martin?

Als je ziet hoe Marco willens en wetens zijn dame in de vuurlijn van de zwarte loper zet, zou je zeggen, ja! Ook hier! Na 8 . ..  exd4?  ( … Te8  of  Pbd7)

   MarcoMartin1

Wit kan op 3 manieren terugnemen. 9. exd4 is het beste. Waarom 9. Dxd4 ?? Hoe kom je erop? Dat is vragen om problemen.  En die komen dan ook. Na 9.  .. Le6 10. e4?  Pg4! Daar begint het gedonder in de glazen.  De dame staat in. Die moet toch pion c4 blijven dekken. Het zwarte paard kan later eventueel soepel naar e5, een prachtig veld voor een paard. 11. Dd3 Pe5 en de pion op c4 gaat al verloren.

   MarcoMartin2

Bij zet 14  kiest Martin niet de beste, maar wel de ondeugendste, en de leukste, en zijn dapperheid  wordt beloond. Want Marco doet nu drie zwakke zetten achter elkaar. Dat moet onnodige angst en onzekerheid  zijn, ook oorzaken van een vormcrisis. 14 .. Pxb2  (Pxf4!) 15 Tab1? (gewoon 15 Dxb2! Lxe2 16 Dxe2 Lxc3 17. Tad1! en wit staat zelfs een beetje beter!!! ) Pd3 (natuurlijk, als je hem niet wil hebben, mij best! ) 16. Pc1? (Tfd1 dan maar?) Pxf4 17. Td1? Pxg2  en wit staat inmiddels een stuk en 2 pionnen achter. Hij pruttelt nog 6 zetten door. Had niet gehoeven.

Mijn ervaring (in betere tijden) is dat de beste manier om van je vormcrisis af te komen is: een paar keer flink op je donder krijgen. Dan sta je weer met twee benen op de grond en ga je vanzelf weer verder op het bord kijken dan je neus lang is.  Daarna gaan de angst en de onzekerheid vanzelf weer over.

Moet ook wel, want over anderhalve week is onze eerste externe wedstrijd.