Tip:    u kunt foto's en diagrammen vergroten door ze aan te raken. Bij tablets verandert dan de kleur. Dan gelijk loslaten. Let op, dit is niet het vergroten van het hele scherm. Daardoor wordt de foto onscherp. Bij laptops is wellicht aantikken van de foto voldoende. (Let op dat u daarna niet op een kruisje klikt, want dan kunt u helemaal opnieuw beginnen, maar op een of ander pijltje naar links.)

 

In Dortmund was er bij het Sparkassen-toernooi   – als bij alle grote toernooien-  ook een boekenstal. Nu ik net weer wegens ruimtegebrek een stuk of veertig schaakboeken heb weggedaan en omdat ik tegenwoordig dweep met de op het scherm naspeelbare schaak-e-books van Everymanchess probeer ik mijn hebberigheid in bedwang te houden. Dat valt niet mee.

 

FOTO 6949bWEB

Maar ja, de geest is gewillig, maar het vlees is zwak. Ik bezweek voor een boekje dat ik in Nederland nog nooit gezien had:     Martin Breutigam    "Todeskusse am Brett,  140 Ratsel und Geschichten der Schachgenies von heute".  Uitgave "Verlag Die Werkstatt",  2. Auflage, 2013

Ik bedacht een goede smoes: "Misschien heb ik er iets aan voor de website?"

Er stond ook een stelling in van Viktor Kortsnoi. Daar was ik ooit een fan van. Net als van Talj, Bronstein, Fischer, Donner, Larsen,  en meer van dat soort spannende jongens uit de tijd toen ik nog jong en vitaal was.

Viktor de Verschrikkelijke. Hij begon als Rus. Hij werd geboren in 1931. Leerde schaken toen hij 6 werd. Werd grootmeester in 1956 en voor het eerst kampioen van Rusland in 1960. Kampioen van Rusland worden was toen bijna nog moeilijker dan wereldkampioen worden. Er was daar een enorme concurrentie. (Een honderdtal supergrootmeesters verdienden de kost met schaken. Het was ook een manier om af en toe even in het vrije westen te mogen rondkijken. Weliswaar  altijd met een bewaker van de KGB achter je, maar toch.) En iedere keer trokken ze daar weer een nieuw blik met grootmeesters open. De communisten deden er alles aan om de Sovjet-hegemonie op schaakgebied te handhaven. Kapitalen investeerden ze erin.

Kortsnoi zou het kunststukje -kampioen van Rusland worden-  nog enkele keren herhalen. In 1970 voor de vierde keer! Hij won heel veel grote toernooien. O.a. twee keer ons Hoogoventoernooi, waaraan hij ontelbare malen deelnam. Hij was ettelijke keren heel ver in de strijd om het wereldkampioenschap. Maar iedere keer werd hij het net niet: Hij werd wel gekwalificeerd als  "De sterkste net-niet-wereldkampioen ooit."

1974 Karpov- Kortsnoi  12,5 – 11,5       1978  Karpov – Kortsnoi  6-5          1981  Karpov – Kortsnoi  11-7     1983  Kasparov – Kortsnoi  7- 4

Er was wel vaak veel tumult rond Kortsnoi. Bij de matches om het WK wilde Kortsnoi dat de wedstrijdleiding zou verbieden dat Karpov bekertjes vruchtenyoghurt kreeg uitgereikt, want de kleur van de yoghurt zou een geheime boodschap kunnen betekenen. En ik herinner me iets van iemand in het publiek die zou zijn ingehuurd om Kortsnoi (of Karpov?) te hypnotiseren.  Hij kon ook vreselijke dingen zeggen. Toen hij een keer van Susan Polgar had verloren,  was onze zuurpruim  heel complimenteus:  "Dit is de eerste en de laatste partij die jij ooit van me won!"  En tegen een andere tegenstander nadat hij verloren had:  "Wat een verschrikkelijke slechte stijl hebt u. Volkomen waardeloos!"

Maar het meeste opzien baarde zijn vlucht naar het vrije westen in1976. Na hier het IBM-toernooi te hebben gewonnen, dook hij onder in Nederland en vroeg  asiel aan. Later vertelde hij dat dat niet zozeer om politieke redenen was, maar omdat hij zich in zijn schaakcarrière belemmerd achtte. Met die asielaanvrage ging het hier echter zo lekker niet. Hij kreeg een voorlopige verblijfsvergunning, en mocht  derhalve aan het Nederlands  kampioenschap deelnemen in 1977. Dat won hij natuurlijk. Omdat het allemaal te veel voeten in de aarde had, vertrok hij naar Zwitserland, waar hij wel werd geaccepteerd. Daar woont hij nog.

En hij bleef maar schaken. Iedereen wist dat Kortsnoi niet zonder kon. Hij zou ooit – maar dat moment leek nog heel ver weg –  schakend de kist ingaan.

Ik zag hem in 2008 in Krasnapolsky bij het toernooi van veelbelovende jongeren, tegen grote namen uit het verleden. Daar speelde Caruana, toen 15 jaar oud, tegen Kortsnoi, 77 jaar.  Ik heb in mijn archieven de heel slechte foto gevonden die ik toen van ze maakte. Als u belooft deze foto niet aan te klikken om te vergroten, mag u hem wel eventjes zien: 

IMG_2618.JPGKortsnoiBWEB

Caruana won. Toen al.  Kortsnoi verloor. Toen pas.

Iedereen wist: Kortsnoi blijft schaken tot zijn laatste snik. Ik vond na deze partij minstens 50 nog latere  partijen van hem. Doch in 2012 kreeg hij een beroerte. En zijn familie kondigde aan dat het nu echt met schaken afgelopen zou zijn. Je zou toch denken dat die Viktor wel beter zouden kennen.

Want……   in 2014 dook hij toch weer op!

Hieronder wat Ligterink daarover onlangs schreef in De Volkskrant  (Dat doet hij goed hoor! Veel beter dan ik.) :

"Twee weken geleden ( ES: in 2014 dus), een paar dagen na zijn 83ste verjaardag, keerde Viktor de Verschrikkelijke alsnog terug. Op uitnodiging van de universiteit van Leipzig speelde hij een match van twee partijen tegen de 79-jarige Wolfgang Uhlmann, een meervoudig kampioen van de DDR, die zich in 1970 kwalificeerde voor het kandidatentoernooi. Uhlmann viel in voor Boris Spassky, die zich om gezondheidsredenen had afgemeld.
Fysiek was Kortsjnoi zichtbaar ouder geworden, maar in alle andere opzichten was hij niets veranderd. Hij mompelde verwensingen naar een cameraploeg, die het moment filmde waarop zijn vrouw hem in zijn rolstoel uit zijn jas hielp. Aan kinderen gaf hij bereidwillig handtekeningen, maar met zichtbaar misprijzen voldeed hij aan het verzoek van volwassenen om een van zijn boeken te signeren.
Schaken bleek hij nog te kunnen. Kortsjnoi won de match met 2-0 na een overtuigende zege in de eerste partij en een fortuinlijke ontsnapping in de tweede. Tijdens een persconferentie verzekerde hij zijn gehoor dat we in de toekomst nog van hem zullen horen en dat zijn liefde voor het spel ongebroken is: 'Het schaakspel neem ik mee mijn graf in.'
Daags na de tweekamp gaf Kortsjnoi een simultaanseance aan tien borden  (!!!!) , die hij met 7,5-2,5 won. Een van zijn bedwingers was de 9-jarige Axel Nguyen, die zijn grote tegenstander zag struikelen in gewonnen stand. Kortsjnoi ondertekende het notatieformulier van zijn tegenstander met de mededeling 'U stond totaal verloren.'

Na mijn totaal overbodige uitweidingen hierboven nu dan eindelijk de stelling uit het boekje:

   stelligKortsnoi.jpg

Tatai-Kortsnoi (meer gegevens heb ik nog niet kunnen vinden.)  Zwart speelt en wint!

Wat is het mooi allemaal. Van schaken valt altijd te genieten. (Vooral als je het zelf niet meer doet.)   De oplossing zet ik binnenkort  bij "Schaakproblemen"

Bij het snuffelwerk voor bovenstaande vond ik ook een miniatuurtje, waarin Kortsnoj in 13 zetten verloor. Daarna zat hij een uur verbijsterd achter het bord.  Als ik binnenkort  iets produceer over miniaturen  (waarom stuurt u me  niks?)  zal ik die ook benutten.